Ayupova M. Yu

b
tovushi uchun ovozning ishtirokida amalga oshiriladi (ovoz ishtiroki ustidan nazorat 
ham shu singari). 
T
tovushini talaffuz qilishda esa asosiy e’tibor yuqori tishlar orqasidagi tilning 
holatiga va uning yuqori alьveolalarga mustahkam siqilganligiga qaratiladi. 
Shundan keyin 
t
va 
d
tovushlari ustida ish olib boriladi. 
K 
tovushi uning 
artikulyatsiyasini yozish va ko‘rsatish asosida amalga oshiriladi. 
Bolaga tilning uchini til ostidagi birikma oldiga harakatlantirib va ushlab, og‘zini 
sekin yopgan holda og‘izdan nafas chiqarish taklif qilinadi. Ushbu artikulyatsiyani 
birmuncha obrazli qilib tasvirlash uchun bola tilini o‘z qo‘lining mushtini bukkani 
singari bukishi (qo‘li bilan pastga) mumkin deb tushuntiriladi. Agar bu holat 
muvaffaqiyatli chiqmasa 
k
tovushini 
t
tovushidan farqlashdagi singari umum qabul 
qilingan metodikadan foydalanish mumkin. Shundan keyin 
g
tovushini hosil qilish 
ustida ish olib beriladi.
Ishning uchinchi bosqichi – 
undosh tovushlar ustida ishlash –
l, r, n, m
sonorlar guruhining va 
ch
affrikatining shakllanishi. 
L
tovushi artikulyatsiyasi bo’yicha birmuncha murakkabdir. 
L
tovushining
qattiqligi til o‘zagining yetarli darajada ko‘tarilganida yuzaga keladi. 
Bu o‘rinda og‘iz orqali nafas chiqarishni nazorat qilib borish lozim.

---

R
tovushlari uchun tayyorgarlik mashqlari davriga kelib bolada og‘izdan to‘g‘ri 
nafas chiqarish ko‘nikmasi ishlab chiqilgan va bu tovushlarni taqlid asosida hosil qilish 
mumkin bo‘ladi.
R
tovushi uchun tayyorlov mashqlarini nisbatan barvaqt boshlash mumkin.