Laboratoriya ishi №2 sirka kislotasining eterifikatsiyasi ishdan maqsad

 
Azotli o`g`itlardagi azotni jadallashtirilgan K`el`dal usulida aniqlash. 
Azotli o`g`itlardagi azot miqdorini jadallashtirilgan K`el`dal usulida aniqlash 
quyidagi qurilmada bajariladi.
Qurilma bir litrli K`el`dal kolbasi (1), titan nay (3), sovutgich kondensator 
(4) qabul qiluvchi kolba (7) gaz gorelkasi (2), uzatuvchi shisha naydan (5) iborat. 
Kolba (1), titan nay (3) sovutgich kondensator (4) va uzatuvchi nay (5) bir-
biri bilan zich qilib ulanadi. K`el`dal usulida o`g`itlardagi ammoniy ko`rinishdagi 
azot, ammoniy va nitratli azotning umumiy miqdori va umumiy azot aniqlanadi. 

---

14 
1. Ammoniy azotni aniqlash 
tahlil qilinayotgan o`g`itda analitik tarozida, 
oldindan tortib olingan byuksda, 0,3 g o`g`it 0,0001g aniqlikda tortib olinadi. 
Tortib olingan o`g`it distillangan suv bilan bir litrli K`el`dal kolbasiga (1) yuvilib 
tushiriladi. Yarim litrli kolba (5) ga 30 ml 0,5 n sul`fat kislota hamda 2-3 tomchi 
qizil metil indikatori solinadi va qurilmaning sovutgichiga ulanadi. Qurilmaning 
uzatish naychasi (6) eritmaga botib turishi kerak. 50 ml 40% NaOH (yoki 56% 
KON) kolba (1)ga quyiladi va tezlik bilan titan nay (3) ga zichlanib ulanadi. 
Qurilma ostidagi gorelka (2) yoqib quyiladi. Kolba (1) da ammiakning ajralish 
reaktsiyasi ketadi: 
NH
4
NO
3
+NaOH=NH
3
+H
2
O+NaNO
3 
ya`ni kolba (1) da suv bug`lari va ammiak ajralib chiqa boshlaydi. Sovutgich 
kondensator (4) da suv bug`lari kondensatlanadi va unda ammiak eriydi. Hosil 
bo`lgan ammiakli suv uzatuvchi nay (6) orqali, K`el`dal kolbasi (1) da ammiak 
ajralishi tugaguncha, qabul qiluvchi kolba (5) ga tushaveradi. Ammiakni xaydash 
uzatish naychasi (6) dan neytral suv tushguncha 30-70 minut davom etadi. Nazorat 
unversal indikator qog`oz yordamida tushayotgan tomchini tekshirish orqali 

---

15 
bajariladi. Haydash tugagach uzatish naychasi (5) distillangan suv bilan kolba (5) 
ga yuvib tushiriladi. Ammiakning yutilishi quydagicha boradi: 
H
2
SO
4
+2NH
3
=(NH
4
)
2
SO
4 
Oritqcha sul`fat kislota miqdori 0,5n NaOH eritmasi bilan titrlanadi. 
H
2
SO
4
+2NaOH=Na
2
SO
4
+H
2
O 
Tortib olingan o`g`it tarkibidagi ammoniy azoti miqdori quydagi formula 
bilan aniqlanadi: 
a
f
V
f
V
N
И
И
K
K
100
14
0005
,
0
)
(
%
•
•
•
•
−
•
=
bu erda: 
V
K
-o`lchab olingan 0,5 n sul`fat kislota miqdor, ml 
V
I
–titrlashga sarf bo`lgan 0,5 n NaOH miqdori, ml 
f
K
, f
I
-kislota va ishqorning to`g`irlash koeffitsientlari 
0,0005-1ml 0,5 n eritmadagi gr
•
ekvalentlar soni 
14-1 g - ekvivolent azotdagi gramlar soni 
a
-tortib olingan o`g`it miqdori, g 
100-foizga o`tkazish.