Олий таълим муассасаларининг ўзбек тили ва адабиёти бакалавриат йўналиши таълим дастурида талабаларга миллий қадриятларимиздан бўлган ўзбек шевалари тўғрисида илмий-амалий билимларни бериш кўзда тутилган

лəнг 
дейилади. 
Сонсиз
лексемаси адабий 
тилда беҳисоб кўп, сон-саноғи йўқ, беадад маъноларида қўлланилади. 
Шевада уқуви йўқ, қўлидан бирор иш келмайдиган кишиларга нисбатан ҳам 
сɔнсъз
сўзи ишлатилади. «Ўзбек тилининг изоҳли луғати»да хор сўзининг 
бир нечта маънолари қайд этилган:
Шевада 
хор
сўзининг ўзбек адабий тилидаги маънолари ҳам мавжуд 
бўлиб, унинг яна бошқа маъноси ҳам учрайди. Шеваларда
 янтоқ 
сўзи билан 
бирга 
хɔр
лексемаси ҳам қўлланилади. Қайиш сўзи адабий тилда тасма ва 
унинг турларини билдирса, шевада 
қəйъш 
тасма маъносидан ташқари, ун 
ошининг бир тури - шилпилдоқ маъносида қўлланилади. Қəйъшнинг бир 
неча хил турлари бўлиб, улар ҳар хил шаклларда пиширилади. 
Катта 

---

139 
қэйъш 
кафтдек катталикда кесилган юпқа хамирдан иборат бўлса, майда 
қэйъш кичикроқ шаклда кесилади.
б) адабий тилдаги сўз билан шаклан ўхшаш бўлган баъзи шева 
сўзларининг маънолари адабий тилдагидан тамоман бошқа: Ўзбек 
шеваларида 
пəқър
- челак маъносидан ташқари яна бошқа маънода ҳам 
қўлланилади. 
пəқър
- - камтарин маъносида қўлланилади. Ўзбек адабий 
тилида итнинг увиллаши 
улиди
тарзида ҳам ишлатилади. Шеваларнинг 
барчасида оғизнинг яллиғланишини 
улъдъ 
сўзи ифодалайди. Бу сўз 
Жанубий Қозоғистондаги ўзбек шеваларида ҳам учрайди. 
улы
- оғиз ва 
тилнинг касалланиши.
Халқ шевалари лексикасини ўрганиш жонли сўзлашув тилининг чексиз 
сўз бойликларини очиб беради. Халқ шеваларининг битмас-туганмас сўз 
бойликлари эса адабий тилнинг луғат таркибини бойитишга қўшимча 
имкониятлар мавжудлигини кўрсатади.