V. R. Xaydarov, N. A. Djabbarov

Gidrofob asoslar. 
Surtmalar 
tayyorlashda 
ishlatiladigan 
gidrofob 
asoslarga 
lipofil, 
uglevodorodli va silikonli asoslar kiradi. 
Lipofil asoslar.
Bu asoslar moyli va mumli asoslar bo„lib, ular o„z tarkibida 
lipid guruhlarini saqlaydi. Ular xossalari bo„yicha teridan ajralib chiqadigan 
moysimon suyuqlikka o„xshash bo„lib, teriga surtilganda moyning sezuvchanligini 
bildiradi va moy qoldiqlarini qoldiradi. 

---

111 
1. Moylar.
Ular yog„ kislotalarining triglitseridlari bo„lib, asosan yumshoq 
moylar (cho„chqa moyi va bir qator gidrogenlangan moylar), qattiq moylar (mol 
yog„i), suyuq moylar (bir qator o„simlik moylari) ko„rishida bo„ladi. Bu moylar 
suvda erimaydi, spirtda kam eriydi, efir va xloraformda oson eriydi. 
CHo„chqa moyi
(Adeps suillus depuratus) – oq rangli bo„lib, u yangi 
bo„lishi kerak. SHuningdek uning erish harorati 34-36
0
S, kislota soni 2 va undan 
kichik bo„lib, tarkibida 62-68% triolein (S
17
N
33
SOON), 35% tirpalmitin 
(S
15
N
31
SOON) va tristearin (S
17
N
35
S00N) saqlaydi. U surtmalar texnologiyasida 
ishlatiladigan eng yaxshi asoslardan biridir. U teriga oson surtiladi, terini 
qitiqlamaydi, deyarli barcha dori moddalari bilan yaxshi kelisha oladi, ularni teri 
orqali so„rilishiga monelik qilmaydi. SHuningdek suv va sovun bilan yaxshi 
yuviladi.
G„oz yog„i
(Adeps anserinum) – cho„chqa yog„iga nisbatan ham 
yumshoqroq bo„lib, asosan sovuq urgan terini davolashda ishlatiladigan 
surtmalarni tayyorlashda samarali hisoblanadi.
Mol yog„i
(Sebum bovinum) – oq rangli, u ham yangi bo„lishi kerak. 
Suyuqlanish harorati 42-50
0
S, tarkibida 55% tripalmitin va tristearin, 45% triolein 
saqlaydi. Suyuqlanish harorati yuqori bo„lganligi uchun u teriga cho„chqa moyiga 
nisbatan yomon surtiladi.