V. R. Xaydarov, N. A. Djabbarov

2. Mumlar
. Ular o„z tarkibida yog„ kislotalari va yuqori molekulyar massali, 
bir atomli spirtlarning murakkab efirlarini saqlaydi. Surtma asosi sifatida 
mumlardan lanolin, spermatset va asalari mumi ishlatiladi. 
Lanolin
(Lanolinum) – efir, spirt va erkin yog„ kislotalarining murakkab, 
tabiiy birikmasi bo„lib, u sovunlanganida teng miqdordagi kislota va spirtni hosil 
qiladi. Lanolinning sovunlanmaydigan qismi 50% ni tashkil qiladi. Uning 
tarkibidagi moddalarni umumiy miqdori 70% dan ortadi. 
Tozalangan lanolin – qo„ng„ir sariq rangli, quyuq, qovushqoq, o„ziga xos 
hidli massa. Suyuqlanish harorati 36-42
0
S, suvda erimaydi, lekin uni 150% 
miqdoridagi suv bilan emulgirlash mumkin. SHuning uchun, ayniqsa surtmalar 
texnologiyasida suvsiz lanolin (Lanolinum anhydricum) dan foydalanish maqsadga 
muvofiqdir. Bunday lanolin bilan tarkibida ko„p miqdorda suvli eritmalar 
saqlovchi surtmalarni ham tayyorlash mumkin. Suvsiz lanolin tarkibidagi suvning 
miqdori 1% dan, kislota soni esa 1 dan ortmasligi lozim. Lanolin spirtda qiyin 
eriydi, 100 qism suvsiz lanolin, 40 qism 70% spirt bilan dag„al dispers sistema 
hosil qiladi. Glitserin bilan suvsiz lanolin yaxshi kelishadi (100 qism suvsiz lanolin 
120-140 qism glitserin) bilan yaxshi aralashadi. Efir va xloroformda yaxshi eriydi, 
teri orqali yaxshi so„riladi. U o„z tarkibi bilan odam terisidagi moysimon 
moddalarga yaqin, teri va shilliq qavatlarni odatda qitiqlamadi. Garchand uning 
yuzasida oksidlanish jarayoni sodir bo„lishi bilan rangining o„zgarishi kuzatilsa 
ham kimyoviy jihatdan ancha turg„un. U yuqori qovushqoqlikka va yopishqoqlikka 
ega bo„lganligi uchun ham ko„proq boshqa asoslar bilan birgalikda ishlatiladi. 
Suvli lanolin (Lanolinum hydricum) – 7 qism suvsiz lanolin va 3 qism suvdan 
iborat. Suvli lanolin tarkibidagi suvning miqdori 32% tashkil qiladi. Uni qizdirish 
bilan emulsiyani parchalash mumkin.