A qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti boshlang’ich ta’lim fakulteti

2.Ilmiy tadqiqotlarni amalga oshirish bosqichlari: 
Ilmiy tadqiqotlarni qo’yidagi bir necha bosqichlarda amalga oshirish mumkin: 
1-bosqich. Nazariy izlanish bosqichi. Bu bosqichda tadq iqot muammosi ilmiy 
jihatdai obdon o'ylab ko'riladi. 
Kerak bo'lganda muammoning hozirgi axvolini chuqurroq tushunib etmoq uchun 
uzoq va yaqin o'tmishni tarixiy-nazariy analiz qilinadi. Natijada tadqiqotning tub 
negizi aniqlanadi, tadqiqot maqsadiga mos adekvat metodologiya va tadqiqot 
metodlari aniqlanadi, tushunchalar apparati kiritiladi, umumiy va xususiy 
gipotezalar, taxminlar qo'yiladi, tadqiqotni tashkillashtirish elementlari belgilanadi. 
Bu bosqichda yana tadqiqot ob'ektining (institut, maktab, kollej, lisey va 
hokazolar) ish tajribasi o'rganiladi, umumlashtiriladi va analiz qilinadi. 
O'rganilayotgan muammo bo'yicha talabalar, bitiruvchilar, o'qituvchilar kuzatiladi, 
suhbat, anketalar o'tkaziladi, intervyular olinadi, o'quv metodik va rejalashtirish 
hisobot hujjatlari o'rganiladi. Tadqiqot tub maqsadlarini aniqlashtirish maqsadida 
izlanish eksperimentlari o'tkaziladi. 
2-bosqich. Eksperimental-diagnostik bosqichida o'quv-tarbiya jarayonining 
mexanizmi, xossalari, o'ziga xos qarama-qarshiliklari, jarayon rivojlanishinnng 
sifat belgilari, tezligi, shiddatkorligi, darajalari o'rganiladi. 
Bu bosqichda hisobga olish eksperimenti bilan bir qatorda anketalash, suhbatlar, 
o'z-o'zini baholash, reyting baholash, shkalalash, ranglash kabi metodlar orqali 
dastlabki sinov shakllantirish eksperimentlari o'tkaziladi. 

---

3-bosqich. Tajriba eksperimental bosqichida nazariy va metodik ishlanmalar, yangi 
darslik o'quv qo'llanmalari, o'qitishning yangi izchil metodlari tekshirib ko'riladi va 
tegishli aniqliklar kiritiladi. 
4-bosqich. Yakunlovchi umumlashtirish bosqichi hisoblanadi. Tadqiqot natijasida 
olingan natijalar yana bir bor sistemaga solinadi, ishlab chiqiladi, kerak bo'lgan 
xollarda ilmiy-tadqiqot natijasida olingan metodik yo'riqnomalar, xulosalar 
qaytadan tekshirib ko'riladi. 
Texnologiya ta’limi muammolariga qaratilgan ilmiy izlanishlar o'tkazishdan 
maqsad o'qitish va o'rgatish xususiyatlari, samarali usullarni ishlab chiqish va 
amaliy qo'llash, texnik vositalarini qo'llashga doir masalalarni echishdan iboratdir. 
Ilmiy pedagogik izlanishlari jarayonini shartli ravishda quyidagi bosqichlarga 
bo'lish mumkin: 
1.O'qituvchining adabiyotlar o'rganish va amaliy ishlari asosida muammoni 
aniqlashi. 
O'qituvchi adabiyotlarni o'rganishi davomida quyidagilarni aniqlashi kerak. 
- 
o'rganilayotgan muammo to'g'risida adabiyot muallifining fikr - mulohazasi: 
-o'rganilayotgan muammo to'g'risida an'anaviy usuldan farqliroq kiritgan takliflari; 
- 
qanday asosiy masalalar adabiyotlar yoritilmagan; 
- 
muammoni echishda keyingi olib boriladigan izlanishlar. 
O'qitish jarayonida yuzaga keladigan muammoga quyidagilar kiradi: 
- 
o'qituvchi dars jarayonida qanday qiyinchilikka duch kelish; 
- 
kamchilik va qiyinchiliklarning yuzaga kelish sabablari. 
2.Gipoteza qurish, ya'ni o'qitishni bosqichma-bosqich tashkil etish. Faktlar va 
ularni taqqoslash orqali izlanuvchi asoslangan taklifni beradi.
3. Izlanish natijalarini rasmiylashtirish va o'quv jarayoniga qo'llash.