3- Mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasining didaktik tamoillari
Maqsadli reja
1. Mutaxassislik fanlarini o‘qitish jarayonlari tahlili
2. Ta’lim berish didaktikasining asosiy tamoillari
3. Texnologiya ta’limi yunalishi buyicha mutaxassislik fanlarini o‘qitishning
didaktik tamoillarini kurinishi.
4. Bilim, kunikma, malaka, uquv mahorat haqida
5. SHaxsda bilim, kunikma va malakalarni shakllantirish jarayonining
xususiyatlarini ilmiy tahlili.
1. Mutaxassislik fanlarini o‘qitish jarayonlari tahlili
Oliy ta’limda texnologiya ta’limi yunalishini magistraturasida mu taxassislik
fanlarini o‘qitish uslubi fani magistrlarga bakalavr yuna lishi buyicha mutaxassislik
fanlarini o‘qitilishi jarayonlarini uslubiy tahlil asosida o‘rgatadi. SHu boisdan
quyida texnologiya ta’limini baka lavr yunalishida mutaxassislik fanlarini o‘qitish
jarayonini tahlil aso sida kurib chiqamiz. Oliy ta’limda magistrlarga mutaxassislik
fanlari ni o‘qitish metodikasi fani orqali texnologiya ta’limi yo‘nalishi bakala vrlari
uchun ta’lim jarayonini birinchi kursida ma’lum o‘quv soati miqdo ridalarga
o‘qitishga muljallangan va mutaxassislik fani hisoblangan “Mahsulot va
materiallarning tarkibiy asoslari”(Materialshunoslik va konstruksion
materiallar)fanini qanday o‘qitish haqida va uni o‘qitishni amaliy o‘qitish
jarayonini saviyasini oshirish asoslarini o‘rgatadi. Umu miy o‘rta ta’lim
maktablarida texnologiya ta’limi orqali yosh avlodga milliy xalq hunamandchilik
sohalarini o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxassis lik fani sifatida ma’lum
o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonini oltinchi smestrida o‘qitiladigan “Xalq
hunarmandchiligi” fanini ularga o‘qitishning metodologik asoslarini magistrlarga
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim
maktab larida texnologiya ta’limi orqali yosh avlodga hayotdagi barcha
ishlatiladigan mos lama va jihozlarni kichik ta’mirlash va tuzatish ishlari
texnologiyalari ni o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxassislik fani sifatida
ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonini oltinchi va ettinchi smestrla
rida o‘qitiladigan “Turmushdagi kichik ta’mirlash ishlari texnologiyasi ”(O‘y-
ruzg‘or asoslari)fanini talabalarga o‘qitish metodikasini magistr larga
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim
maktablarida texnologiya ta’limi orqali yosh avlodga qishloq xujalik oziq ovqat
mahsulotlari va yog‘och, polimerlar, metal, gazla ma kabi materiallarga ishlov
berib mahsulot yaratish texnologiyalarini boshlang‘ich tayanch bilim va
kunikmalarini o‘rgatish uchun bo‘lajak texnolo giya ta’limi o‘qituvchilariga oliy
ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash
jarayonini oltinchi smestrida o‘qi tiladigan “Mahsulot va materiallarga ishlov
berish asoslari” (Material larni kesib ishlash, asboblar va stanoklar) fanini
talabalarga o‘qitish metodikasini magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish
metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya
ta’limi orqali yoshlarni ta’lim mobaynida kasbga qiziqtirish, yunaltirish, kasb
tanlashga undovchi bilim va malakalarni oliy ta’limda mutaxassislik fa ni sifatida
ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonini beshinchi smestrida
o‘qitiladigan “Kasb hunarga yo‘naltirish” fanini talabalarga o‘qitishni forma va
usullari haqida magistrlarga mutaxassislik fanla rini o‘qitish metodikasi orqali
o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim maktab larida texnologiya ta’limi orqali yosh
avlodni texnologiyaga tayyorlash va ularda umumtexnologiya kunikmalarini
shakllantirishni uslubiy asos larini o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxassislik
fani sifatida ma’ lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonini oltinchi va
ettinchi smes trlarida o‘qitiladigan “Texnologiya ta’limi o‘qitish uslubi”fanini tala
balarga o‘qitishni forma va usullari haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini
o‘qitish metodikasi orqali o‘qitish kuzda tutiladi. Umumiy o‘rta ta’lim
maktablarida texnologiya ta’limi orqali talabalarni uquv kunikmalarini barcha
turdagi o‘quv ustaxonalaridagi amaliy mashg‘ulotlar orqali shakllantirish asoslarini
o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxas sislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati
miqdorida tayyorlash jarayonini ikkinchi, uchinchi va turtinchi smestrlarida
o‘qitiladigan “Texnologiya ta’ lim praktikumi” faninilarga o‘qitishni forma va
usullari haqida magis trlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali
o‘qitish kuz da tutilgan. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya ta’limini
ele ktrotexnika ishlari bo‘limi orqalitalabalarga texnologiya ta’limi dars larida
elektrotexnika ishlari va elektronika asoslarini o‘rgatish uchun oliy ta’limda
mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati miqdo rida tayyorlash jarayonini
turtinchi va beshinchi smestrlarida o‘qitiladi gan “Elektrotexnika ishlari va
elektronika”fanini talabalarga o‘qitish ning forma va usullari haqida magistrlarga
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim
maktablarida texnologiya ta’limi o‘qituvchilarini o‘z ustida ishlashlarini, maktab
o‘quv dasturlari va darsliklari bilan ishlashni uslubiy asoslarini o‘rgatish uchun
oliy ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati miq dorida
tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan“Maktab darslik va o‘quv dastur lari bilan
ishlash”fanini talabalarga o‘qitishning forma va usullari haqida magistrlarga
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim
maktablarida talabalarga texnologiya ta’ limining texnologiya va dizayn yunalishi
buyicha polimer, yog‘och va metal hamda polimerlarga ishlov berish
texnologiyalarini o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum
o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan“Polimer, yog‘och va
metallarga ishlov berishga asoslangan ishlab chiqarish texnologiyalari”, “Polimer,
yog‘och va metallarga ishlov beruvchi moslama va stanoklar”, “Polimer, yog‘och
va metal larga ishlov beruvchi moslama va stanoklarni rostlash va ishlatish” kabi
fanlarni talabalarga o‘qitishning forma va usullari haqida magistrlarga
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi.Umumiy o‘rta ta’lim
maktablarida talabalarga texnologiya ta’limining servis xizmat kursatish yunalishi
buyicha qishloq xujalik oziq ovqat mahsulot lari va gazlama materiallarga ishlov
berish kunikma va malakalarini shakllantirish uchun oliy ta’limda mutaxassislik
fanlari sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan
“Tikuv chilik texnologiyasi va jihozlari”, “Pazandachilik asoslari”, “Kiyimlar ni
konstruksiyalash va modellashtirish” kabi fanlarnilarga o‘qitishning forma va
usullari haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali
o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida yosh av lodga avtomobil tuzilishi va
ishlatilishi hamda avtomobilsozlikni ri vojlanish istiqbollarini o‘rgatish uchun oliy
ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash
jarayonida o‘qitila digan“Avtomobil”faninilarga o‘qitishning forma va usullari
haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qi
tiladi.Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida yosh avlodni barcha turdagi tex nikalar
harakat xavfsizligi va avtomobilni haydashda qilinadigan rioya qoidalarini
o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati
miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan“Yo‘l harakati qoidalari””fanini
bulg‘usi texnologiya ta’limi o‘qituvchilariga bu fanini o‘qitish metodikalari haqida
magistrlarga mutaxassislik fan larini o‘qitish metodikasi orqali o‘rgatiladi.
SHuningdek, texnologiya ta’limi buyicha umumiy o‘rta ta’lim maktablarida
bulajak texnologiya ta’limi o‘qituvchilariga talabalarga texnologiya talimini
o‘qitishda tex nologik xaritalar, konstruksiyalar tuzishni o‘rgatuvchi oliy ta’limda
mu taxassislik ka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tay
yorlash jarayonida o‘qitiladigan“CHizma geometriya va muxandislik grafi
kasi”faninio‘qitishning forma va usullari haqida magistrlarga mutaxas sislik
fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Texnologiya ta’ limi buyicha
umumiy o‘rta ta’lim maktablarida bulajak texnologiya ta’ limi o‘qituvchilariga
talabalarga texnologiya ta’limini o‘qitishda mahsu lotlar sifatini nazorat qilish va
boshqarishni,standartlashtirish tizi mini, texnik ulchash vositalari va usullarini,
mahsulot tayyorlashda ul chovga tegishli almashtirishlar, biriktirish uchun
utqazishlarni oliy ta’ limda mutaxassislikka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv
soati miqdo rida tayyorlash jarayonida o‘rgatishga muljallangan“Standartlash,
sertifi katsiya va metrologiya”fanini o‘qitishning forma va usullari haqida magi
strlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta
ta’lim maktablarida yuqori sinf o‘quvchilariga texnologiya ta’limidan barcha
turdagi ishlab chiqarish jarayonlarini mexanizatsiyalash tirish va avtomatlashtirish
haqida boshlang‘ich tayanch bilim va kunikmalar ni o‘rgatish uchun oliy ta’limda
mutaxassislikka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash
jarayonida o‘qitiladigan “Avtomat lashtirish va robototexnika asoslari” fanini
o‘qitishning sir asrorlari haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish
metodikasi orqali o‘qitiladi.Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya
ta’limidan ama liy mashg‘ulotlar utish mobaynida bulajak texnologiya ta’limi
o‘qituvchila riga talabalarni ijodiy faoliyatga yunaltiruvchi uslubiy asoslarni o‘rga
tish uchunoliy ta’limda mutaxassislikka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv
soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan“Texnik ijodkor lik va
dizayn”faninio‘qitishning sir asrorlari haqida magistrlarga muta xassislik fanlarini
o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi.Bulajak texno logiya ta’limi o‘qituvchilarini
quvvatini mustahkamlashga qaratilgan suyuq liklar harakati va issiqlik texnikasini
qullanish sohalari, issiqlik ut kazuvchanlik, konvektiv issiklik almashinuvi
texnologiyalari haqida o‘rga tish uchunoliy ta’limda mutaxassislikka yordamchi
fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan “Gi
dravlika va issiqlik texnikasi”faninio‘qitishning sir asrorlari haqida magistrlar ga
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Bula jak texnologiya
ta’limi o‘qituvchilariga texnologiya ta’limidan amaliy mashg‘ulotlar olib borishda
o‘zlariga tayanch bilim sifatida kerak buladi gan statika, kinematika va dinamika
qonunlarini, zuriqish kuchlari, de formatsiya va kuchishlar, detal va uzellarni
tejamli qilib hisoblash va loyihalash texnologiyalarini o‘rgatish maqsadida oliy
ta’limda mutaxas sislikka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida
tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan“Tadbiqiy mexanika asoslari” faninio‘qitishning
sir asrorlari haqida mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqa li o‘qitiladi.
Bulajak texnologiya ta’limi o‘qituvchilarga sinf rahbari sifatida ishlashda va
tarbiyaviy ishlarni olib borish haqida oliy ta’lim da mutaxassislikka yordamchi
fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan
“Tarbiyaviy ish metodikasi” fanini o‘qi tishning sir asrorlari haqida magistrlarga
mutaxassislik fanlarini o‘qi tish metodikasi orqali o‘qitiladi. Talabalarga
turmushda barcha harakat lardagi inson uchun tug‘iladigan xavf larni oliy ta’limda
mutaxassislik ka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash
jarayoni da o‘qitiladigan“Hayot faoliyati xavf sizligi”faninio‘qitishning sir as
rorlari haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodika si orqali
o‘qitiladi. Talabalarga kelgusi o‘qituvchilik faoliyatlarida ta’ lim va tarbiyaga oid
tadbirlarni tashkil qilish asoslarini oliy ta’limda mutaxassislikka yordamchi fan
sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan “Ta’lim
jarayonida ma’naviy va ma’ rifiy tadbirlarlarni tashkil qilish asoslari” fanini
o‘qitishning meto dikasi haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish
metodikasi orqali o‘qitiladi. Bulajak o‘qi tuvchilarni quvvatini mustahkamlash
maqsa dida oliy ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati miq
dorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan “Pedagogik o‘qituvchilik kasbiy
kompetentlik”(Kasbiy kom petetlik) fani ni o‘qitish buyicha uslubiy fikr
mulohazalarni magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali
o‘qitiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |