A qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti boshlang’ich ta’lim fakulteti

3- Mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasining didaktik tamoillari 
Maqsadli reja 
1. Mutaxassislik fanlarini o‘qitish jarayonlari tahlili
2. Ta’lim berish didaktikasining asosiy tamoillari
3. Texnologiya ta’limi yunalishi buyicha mutaxassislik fanlarini o‘qitishning 
didaktik tamoillarini kurinishi. 
4. Bilim, kunikma, malaka, uquv mahorat haqida 
5. SHaxsda bilim, kunikma va malakalarni shakllantirish jarayonining 
xususiyatlarini ilmiy tahlili. 
1. Mutaxassislik fanlarini o‘qitish jarayonlari tahlili
Oliy ta’limda texnologiya ta’limi yunalishini magistraturasida mu taxassislik 
fanlarini o‘qitish uslubi fani magistrlarga bakalavr yuna lishi buyicha mutaxassislik 
fanlarini o‘qitilishi jarayonlarini uslubiy tahlil asosida o‘rgatadi. SHu boisdan
quyida texnologiya ta’limini baka lavr yunalishida mutaxassislik fanlarini o‘qitish 

---

jarayonini tahlil aso sida kurib chiqamiz. Oliy ta’limda magistrlarga mutaxassislik 
fanlari ni o‘qitish metodikasi fani orqali texnologiya ta’limi yo‘nalishi bakala vrlari 
uchun ta’lim jarayonini birinchi kursida ma’lum o‘quv soati miqdo ridalarga 
o‘qitishga muljallangan va mutaxassislik fani hisoblangan “Mahsulot va 
materiallarning tarkibiy asoslari”(Materialshunoslik va konstruksion 
materiallar)fanini qanday o‘qitish haqida va uni o‘qitishni amaliy o‘qitish 
jarayonini saviyasini oshirish asoslarini o‘rgatadi. Umu miy o‘rta ta’lim 
maktablarida texnologiya ta’limi orqali yosh avlodga milliy xalq hunamandchilik 
sohalarini o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxassis lik fani sifatida ma’lum 
o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonini oltinchi smestrida o‘qitiladigan “Xalq 
hunarmandchiligi” fanini ularga o‘qitishning metodologik asoslarini magistrlarga 
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim 
maktab larida texnologiya ta’limi orqali yosh avlodga hayotdagi barcha 
ishlatiladigan mos lama va jihozlarni kichik ta’mirlash va tuzatish ishlari 
texnologiyalari ni o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxassislik fani sifatida 
ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonini oltinchi va ettinchi smestrla 
rida o‘qitiladigan “Turmushdagi kichik ta’mirlash ishlari texnologiyasi ”(O‘y-
ruzg‘or asoslari)fanini talabalarga o‘qitish metodikasini magistr larga 
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim 
maktablarida texnologiya ta’limi orqali yosh avlodga qishloq xujalik oziq ovqat 
mahsulotlari va yog‘och, polimerlar, metal, gazla ma kabi materiallarga ishlov 
berib mahsulot yaratish texnologiyalarini boshlang‘ich tayanch bilim va 
kunikmalarini o‘rgatish uchun bo‘lajak texnolo giya ta’limi o‘qituvchilariga oliy 
ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash 
jarayonini oltinchi smestrida o‘qi tiladigan “Mahsulot va materiallarga ishlov 
berish asoslari” (Material larni kesib ishlash, asboblar va stanoklar) fanini 
talabalarga o‘qitish metodikasini magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish 
metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya 
ta’limi orqali yoshlarni ta’lim mobaynida kasbga qiziqtirish, yunaltirish, kasb 
tanlashga undovchi bilim va malakalarni oliy ta’limda mutaxassislik fa ni sifatida 
ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonini beshinchi smestrida 
o‘qitiladigan “Kasb hunarga yo‘naltirish” fanini talabalarga o‘qitishni forma va 
usullari haqida magistrlarga mutaxassislik fanla rini o‘qitish metodikasi orqali 
o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim maktab larida texnologiya ta’limi orqali yosh 
avlodni texnologiyaga tayyorlash va ularda umumtexnologiya kunikmalarini 
shakllantirishni uslubiy asos larini o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxassislik
fani sifatida ma’ lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonini oltinchi va 
ettinchi smes trlarida o‘qitiladigan “Texnologiya ta’limi o‘qitish uslubi”fanini tala 
balarga o‘qitishni forma va usullari haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini 

---

o‘qitish metodikasi orqali o‘qitish kuzda tutiladi. Umumiy o‘rta ta’lim 
maktablarida texnologiya ta’limi orqali talabalarni uquv kunikmalarini barcha 
turdagi o‘quv ustaxonalaridagi amaliy mashg‘ulotlar orqali shakllantirish asoslarini 
o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxas sislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati 
miqdorida tayyorlash jarayonini ikkinchi, uchinchi va turtinchi smestrlarida 
o‘qitiladigan “Texnologiya ta’ lim praktikumi” faninilarga o‘qitishni forma va 
usullari haqida magis trlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali 
o‘qitish kuz da tutilgan. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya ta’limini 
ele ktrotexnika ishlari bo‘limi orqalitalabalarga texnologiya ta’limi dars larida 
elektrotexnika ishlari va elektronika asoslarini o‘rgatish uchun oliy ta’limda
mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati miqdo rida tayyorlash jarayonini
turtinchi va beshinchi smestrlarida o‘qitiladi gan “Elektrotexnika ishlari va 
elektronika”fanini talabalarga o‘qitish ning forma va usullari haqida magistrlarga 
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim 
maktablarida texnologiya ta’limi o‘qituvchilarini o‘z ustida ishlashlarini, maktab 
o‘quv dasturlari va darsliklari bilan ishlashni uslubiy asoslarini o‘rgatish uchun 
oliy ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati miq dorida 
tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan“Maktab darslik va o‘quv dastur lari bilan 
ishlash”fanini talabalarga o‘qitishning forma va usullari haqida magistrlarga 
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim 
maktablarida talabalarga texnologiya ta’ limining texnologiya va dizayn yunalishi 
buyicha polimer, yog‘och va metal hamda polimerlarga ishlov berish 
texnologiyalarini o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum 
o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan“Polimer, yog‘och va 
metallarga ishlov berishga asoslangan ishlab chiqarish texnologiyalari”, “Polimer, 
yog‘och va metallarga ishlov beruvchi moslama va stanoklar”, “Polimer, yog‘och 
va metal larga ishlov beruvchi moslama va stanoklarni rostlash va ishlatish” kabi 
fanlarni talabalarga o‘qitishning forma va usullari haqida magistrlarga 
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi.Umumiy o‘rta ta’lim 
maktablarida talabalarga texnologiya ta’limining servis xizmat kursatish yunalishi 
buyicha qishloq xujalik oziq ovqat mahsulot lari va gazlama materiallarga ishlov 
berish kunikma va malakalarini shakllantirish uchun oliy ta’limda mutaxassislik
fanlari sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan 
“Tikuv chilik texnologiyasi va jihozlari”, “Pazandachilik asoslari”, “Kiyimlar ni 
konstruksiyalash va modellashtirish” kabi fanlarnilarga o‘qitishning forma va 
usullari haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali 
o‘qitiladi. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida yosh av lodga avtomobil tuzilishi va 
ishlatilishi hamda avtomobilsozlikni ri vojlanish istiqbollarini o‘rgatish uchun oliy 
ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash 

---

jarayonida o‘qitila digan“Avtomobil”faninilarga o‘qitishning forma va usullari 
haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qi 
tiladi.Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida yosh avlodni barcha turdagi tex nikalar 
harakat xavfsizligi va avtomobilni haydashda qilinadigan rioya qoidalarini 
o‘rgatish uchun oliy ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati 
miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan“Yo‘l harakati qoidalari””fanini 
bulg‘usi texnologiya ta’limi o‘qituvchilariga bu fanini o‘qitish metodikalari haqida
magistrlarga mutaxassislik fan larini o‘qitish metodikasi orqali o‘rgatiladi. 
SHuningdek, texnologiya ta’limi buyicha umumiy o‘rta ta’lim maktablarida 
bulajak texnologiya ta’limi o‘qituvchilariga talabalarga texnologiya talimini 
o‘qitishda tex nologik xaritalar, konstruksiyalar tuzishni o‘rgatuvchi oliy ta’limda
mu taxassislik ka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tay 
yorlash jarayonida o‘qitiladigan“CHizma geometriya va muxandislik grafi 
kasi”faninio‘qitishning forma va usullari haqida magistrlarga mutaxas sislik 
fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Texnologiya ta’ limi buyicha 
umumiy o‘rta ta’lim maktablarida bulajak texnologiya ta’ limi o‘qituvchilariga 
talabalarga texnologiya ta’limini o‘qitishda mahsu lotlar sifatini nazorat qilish va 
boshqarishni,standartlashtirish tizi mini, texnik ulchash vositalari va usullarini,
mahsulot tayyorlashda ul chovga tegishli almashtirishlar, biriktirish uchun 
utqazishlarni oliy ta’ limda mutaxassislikka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv 
soati miqdo rida tayyorlash jarayonida o‘rgatishga muljallangan“Standartlash, 
sertifi katsiya va metrologiya”fanini o‘qitishning forma va usullari haqida magi 
strlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Umumiy o‘rta 
ta’lim maktablarida yuqori sinf o‘quvchilariga texnologiya ta’limidan barcha 
turdagi ishlab chiqarish jarayonlarini mexanizatsiyalash tirish va avtomatlashtirish 
haqida boshlang‘ich tayanch bilim va kunikmalar ni o‘rgatish uchun oliy ta’limda
mutaxassislikka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash 
jarayonida o‘qitiladigan “Avtomat lashtirish va robototexnika asoslari” fanini 
o‘qitishning sir asrorlari haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish 
metodikasi orqali o‘qitiladi.Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya 
ta’limidan ama liy mashg‘ulotlar utish mobaynida bulajak texnologiya ta’limi 
o‘qituvchila riga talabalarni ijodiy faoliyatga yunaltiruvchi uslubiy asoslarni o‘rga 
tish uchunoliy ta’limda mutaxassislikka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv 
soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan“Texnik ijodkor lik va 
dizayn”faninio‘qitishning sir asrorlari haqida magistrlarga muta xassislik fanlarini 
o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi.Bulajak texno logiya ta’limi o‘qituvchilarini 
quvvatini mustahkamlashga qaratilgan suyuq liklar harakati va issiqlik texnikasini 
qullanish sohalari, issiqlik ut kazuvchanlik, konvektiv issiklik almashinuvi 
texnologiyalari haqida o‘rga tish uchunoliy ta’limda mutaxassislikka yordamchi

---

fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan “Gi 
dravlika va issiqlik texnikasi”faninio‘qitishning sir asrorlari haqida magistrlar ga 
mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali o‘qitiladi. Bula jak texnologiya 
ta’limi o‘qituvchilariga texnologiya ta’limidan amaliy mashg‘ulotlar olib borishda 
o‘zlariga tayanch bilim sifatida kerak buladi gan statika, kinematika va dinamika 
qonunlarini, zuriqish kuchlari, de formatsiya va kuchishlar, detal va uzellarni 
tejamli qilib hisoblash va loyihalash texnologiyalarini o‘rgatish maqsadida oliy 
ta’limda mutaxas sislikka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida 
tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan“Tadbiqiy mexanika asoslari” faninio‘qitishning 
sir asrorlari haqida mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqa li o‘qitiladi. 
Bulajak texnologiya ta’limi o‘qituvchilarga sinf rahbari sifatida ishlashda va 
tarbiyaviy ishlarni olib borish haqida oliy ta’lim da mutaxassislikka yordamchi
fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan 
“Tarbiyaviy ish metodikasi” fanini o‘qi tishning sir asrorlari haqida magistrlarga 
mutaxassislik fanlarini o‘qi tish metodikasi orqali o‘qitiladi. Talabalarga 
turmushda barcha harakat lardagi inson uchun tug‘iladigan xavf larni oliy ta’limda
mutaxassislik ka yordamchi fan sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash 
jarayoni da o‘qitiladigan“Hayot faoliyati xavf sizligi”faninio‘qitishning sir as 
rorlari haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodika si orqali 
o‘qitiladi. Talabalarga kelgusi o‘qituvchilik faoliyatlarida ta’ lim va tarbiyaga oid 
tadbirlarni tashkil qilish asoslarini oliy ta’limda mutaxassislikka yordamchi fan 
sifatida ma’lum o‘quv soati miqdorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan “Ta’lim 
jarayonida ma’naviy va ma’ rifiy tadbirlarlarni tashkil qilish asoslari” fanini 
o‘qitishning meto dikasi haqida magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish 
metodikasi orqali o‘qitiladi. Bulajak o‘qi tuvchilarni quvvatini mustahkamlash 
maqsa dida oliy ta’limda mutaxassislik fani sifatida ma’lum o‘quv soati miq 
dorida tayyorlash jarayonida o‘qitiladigan “Pedagogik o‘qituvchilik kasbiy 
kompetentlik”(Kasbiy kom petetlik) fani ni o‘qitish buyicha uslubiy fikr 
mulohazalarni magistrlarga mutaxassislik fanlarini o‘qitish metodikasi orqali 
o‘qitiladi.