Ўзбекистoн республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

 
 
И к к и н ч и қ и с м
ҲОЗИРГИ ЗАМОН ЧЕТ ТИЛИ ЎҚИТИШ МЕТОДИКАСИДА 
ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ УСУЛЛАРИ 
 
1.Замонавий таълим усуллари ҳақида умумий тушунчалар 
Ҳозирги замон чет тиллар ўқитиш методикасида 
таълим
методлари
(юнонча 
mèthodos
) тушунчаси ўқитувчининг муайян мавзу бўйича ўқувчилар 
ўқув фаолиятини ташкил қилиш ва бошқаришдаги, билимларни оптимал 
ўзлаштиришга йўналтирилган фаолиятининг концептуал қоидалари 
маъносида қўлланилади. 
 Таълим усули
дейилганида эса, белгиланган таълим мақсадига 
эришишни таъминловчи ўқитувчи ва таълим олувчиларнинг ҳамкорликдаги 
ўқув фаолиятини ташкил қилиш ва бошқаришнинг умумий йўллари 
тушунилади. 
Муайян 
бир усулни танлаш режалаштириладиган мақсад ва 
натижаларга кўра қуйидаги мезонлар асосида амалга оширилади: 
- белгиланган мақсаднинг вазифаларни ҳал этиш учун мослиги;-усулни 
қўллашнинг соддалиги ва осонлиги;-энг яхши натижаларни таъминлаши ва 
уларнинг кафолатини таъминлай олиши.. 
Хорижий 
тиллардаги 
маъруза 
ва 
амалий 
машғулотларнинг 
самарадорлигини 
таъминловчи 
асосий 
мезонлардан 
бири 
таълим 
олувчиларнинг
жуфт ёки гуруҳ бўлиб ишлаш,
фикр алмашув фаолиятини 
рағбатлантиришдир. Бу усул кўпинча 
интерфаол усул
деб ҳам юритилади. 
Интерфаол усуллар - ўқитувчининг талабалар билан, талабанинг талаба 
билан, таълим жараёнининг барча субъектлари билан фаол ўзаро фикр 
алмашувларини кўзда тутади. Интерфаоллик мультимедиали воситалар 
орқали ҳам ташкил қилиниши мумкин. Интерфаоллик даражаси қанчалик 
юқори бўлса, таълим жараёни шунчалик натижали бўлади. 
Таълим усулларини режалаштирилган мақсадга эришиш, ўқитувчи ва 
талабаларнинг ҳамкорликдаги фаолиятини ташкил қилиш турлари ва ўқув 
фаолияти натижаларини ҳисобга олиш нуқтаи назаридан тўрт гуруҳга 
ажратиш мумкин: 
1-гуруҳ: тайёр билимларни ўзлаштиишга йўналтирилган, билимларни 1-
даражада ўзлаштиришни таъминловчи усуллар; 

---

7 
2-гуруҳ: 
хотирада 
қолган 
билимларни 
амалиётда 
қўллашга 
йўналтирилган, билим ва кўникмаларни 2-даражада ўзлаштиришни 
таъминловчи усуллар; 
3-гуруҳ: ўзлаштирилган билимларни муҳокама қилишга, қисман 
изланишга йўналтирилган, ўзлаштирилган билим ва кўникмаларни 3-
даражада қўллашни таъминловчи усуллар;
4-гуруҳ: ўзлаштирилган билимларни эркин нутқ вазиятларида қўллашни, 
4-даражада ўзлаштиришни таъминловчи усуллар
. 
Қуйида ҳар бир гуруҳ усулларининг чет тили ўқитиш методикаси 
курсида амалий машғулотларни режалаштиришдаги ўзига хос хусусиятлари 
ҳақида батафсил тўхталамиз.