Ўзбекистoн республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

4.Учинчи гуруҳ таълим усуллари 
1.Суҳбат усули. 

Суҳбат усули маъруза ва амалий машғулотларда ўқувчи- 

талабаларнинг ўрганилган лексик, грамматик, мулоқот материали бўйича 
ўзаро фикр алмашув, мунозара ва баҳсга киришув, бу орқали янги 
билимларни узатиш, нутқий ҳаракатларга ўргатиш усулидир. Суҳбат усули 
икки хил мақсадда уюштирилади: 1)маъруза машғулоти жараёнида 
талабаларда ўрганилаётган назарий масалаларга муносабат билдириш; 
2)сўзлашув амалиёти машғулотларида ўрганилган нутқ мавзуси бўйича эркин 
фикр алмашувга ўргатиш.
Амалий машғулотларда суҳбат нутқ мавзуси бўйича тузилган 
коммуникатив топшириқлар воситасида, жуфтликлараро, гуруҳлараро 
ташкил қилинади. Ўқитувчига тақлид қилиб, жуфт бўлиб ўзлаштириладиган 
коммуникатив топшириқларни бажаришда аудиовизуал, экстралингвистик, 
эмоционал 
таъсир 
воситаларидан 
фойдаланиш, 
суҳбатнинг 
тушунарлилигини, қизиқарлилигини таъминлайди.
 
Ўрганилган мавзу бўйича эркин мулоқот-суҳбатга ўргатиш усули 
мақсадга йўналтирилган ва моҳирона қўйилган савол топшириқлар ёрдамида 
эгалланган мулоқот материалини эсга тушириб, ахборот узатишни, 
бошқалардан ахборотга турли шаклларда муносабат билдиришни кўзда 
тутади. Таълим олувчилар ўқитувчи билан бирга қадамма-қадам мустақил 
фикрлаш, якунлаш, хулосалаш ва умумлаштириш йўли билан мулоқот 
малакаларини такомиллаштирадилар.
Маъруза машғулотларида суҳбатлар мақсад ва вазифасига кўра 
қуйидаги турларга бўлинади: 
- маъруза машғулотида мавзуга кириш ёки ташкиллаштирувчи суҳбат 
(дидактик вазифаси: таълим олувчиларни машғулотдаги фаолиятга 
тайёрлаш); 
- янги билимларни етказишга йўналтирилган суҳбат (дидактик вазифаси: 
таълим олувчиларни янги материал билан таништириш); 
- ўқув материалини синтезловчи ёки мустаҳкамловчи суҳбат (дидактик 
вазифаси: талабалар билимларини тизимлаштириш, мустаҳкамлаш, эслаб 
қолиши ва фикрлашни уюштириш). 
Амалий машғулотларда суҳбат усули ўзаро фикр алмашувга 
йўналтирилган
 ўқув ва давра суҳбати
турларига бўлинади
. 
Давра суҳбати ўқув суҳбатидан иштирокчиларнинг жойлашиш тартиби 
ва ўз фикрларини эркин вазиятда навбат билан билдириши орқали 
фарқланади. Бунда энг муҳими, саволларни тўғри тузиш ва тақдим қилиш 
ҳисобланади. Саволлар ўзаро мантиқий боғлиқликка эга бўлиши, 
ўрганилаётган ўқув материалининг моҳият-мазмунини очиб бериши, тизимда 
билимларни ўзлаштиришга ёрдам бериши, мазмуни ва шаклига кўра 
талабаларнинг ривожланиш даражасига мос келиши лозим.