Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»

Ishlab chiqarish sanoatida ba’zi bir fermentlarni ishlab chiqarish uchun 
foydalaniladigan mikroorganizmlar 
1-jadval. 
Ferment 
Zamburug‘lar 
Bakteriyalar 

-amilaza 
Aspergillus oryzae 
Aspergillus niger 
Bacillus 
amyloliquefaciens 
Bacillus licheniformis 
Glyukoamilaza 
Aspergillus niger 
 

---

Rhizopus 
niveus 
Endomycopsis sp. 
Pullanaza 
 
Klebsiella pneumoniae 
Dekstranaza 
Penicillium sp. 
 

-Glyukonaza 
Aspergillus niger 
Bacillus 
amyloliquefaciens 
Glyukoizomeraza 
 
Actinoplanes 
missouriensis 
Invertaza
Aspergillus sp. 
Sacch. Cerevisiae 
 
Sellyulazalar
Aspergillus niger 
Trichoderma roseum 
Trichoderma viride 
 
Pektinazalar
Aspergillus niger 
Aspergillus awomori 
 
Proteinazalar 
Aspergillus 
niger 
Aspergillus oryzae 
Mucor mihei 
Mucor rouxii 
Mucor pusillus 
Endothia parasitica 
Bacillus subtilis 
Bacillus 
amyloliquefaciens 
Bacillus licheniformis 
Bacillus 
stearothermophilus 
Lipazalar 
Aspergillus oryzae 
Aspergillus awomori 
Candida cylindrical 
 

---

Mucor mihei 
Rhizoapus sp. 
Glyukooksidaza 
Aspergillus niger 
Penicillium 
amagaskiense 
Penicillium vitale 
Penicillium notatum 
 
Katalaza 
Aspergillus sp. 
 
Deatsetilaza
Aspergillus sp. 
 
Aspartaza
Escherichia coli 
Fumaraza 
Escherichia coli 
Penitsillinamidaza 
Escherichia coli 
Laktaza va glyukoamilaza sintez qilish qobiliyati yo‘qolganda 
mikroorganizmlardan olingan shu nomli fermentlardan foydalaniladi. Ovqat hazm 
qilish jarayoni buzilganda ayrim vaqtlarda kompleks fermentlar (

-amilaza, 
tsellyulaza, lipaza va proteinaza) iste’mol qilinadi. Mikrob fermentlarini tibbiyotda 
qo‘llash juda istiqbollidir. 

---

3-AMALIY MASHG‘ULOT.
 
MAVZU: MIKROORGANIZMLARDAN FERMENT AJRATIB OLISH 
USULLARI 
Reja: 
1.
Mikroorganizmlarning afzalliklari. 
2.
Fermentlarni sanoatda ishlap chiqarish. 
Mikroorganizmlarning afzalliklari 
Mikroorganizmlar bir vakqning o‘zida fermentlar kompleksini sintezlashi 
mumkin, lekin,ular orasida mutant shtammlari faqat bir xil fermentni ko‘p 
mikdorda sintezlashi mumkin. Mikroorganizmlarning afzalliklari: 
-
Ozuka muxitida tez ko‘payishi 
-
Bir fermentdan ikkinchi ferment sinteziga tezda o‘tishi, 
-
Nisbatan qisqa o‘sish tsikliga ega ekanligi (16-100 soat).
-
Ferment preparatlarini ishlap chiqarishda tabiiy mikroorganizmlar shtamlari bilan 
birgalikda sun’iy mutant shtamlari xam qo’llaniladi.
Fermentlar produtsenti sifatida: bakteriya,zamburug‘, achitki, aktinomitsetlar 
kollaniladi.
 
Ferment preparatlarini ishlap chikarishda asosan Mog‘or zamburug‘lari, 
achitkilar, aktinomitsetlar; mitsellyar zamburug‘larining Aspergillus, Penicillium, 
Rhizopus turlari; Bacillus bakteriyalari, E.coli ishlatiladi. 
Mikrobiologik usulda hujayra yaratish bosqichlari. 

Ozuka muxitini tayorlash 

Ekish materialini tayorlash

Fermentatsiya bosqichi 

Suyuqlikni qayta ishlash madaniyati 

Fermentni ajratish va tozalash 

Tayor maxsulot,kristallash 

---

Mikroorganizmlar boshka yerda uchramaydigan noyob fermentlar manbasi 
xisoblanadi(tsellyuloza, 
tannaza, 
gidrogenaza, 
keratinaza, 
nitrogenaza, 
penitsillinaza va boshkalar) Ekstremal yukori haroratda (87
o
C) rivojlanuvchi 
turlarning mavjudligi termostabil shtamlarni yaratishga imkon beradi; 
Fermentlarni sanoatda ishlap chikarish va qo‘llash ikkita faktorga 
asoslangan: 
- birinchidan
, fermentlar tirik hujayrada paydo bo‘ladi; 
- ikkinchidan,
fermentlar o‘z faoliyatini hujayraga boglik bo‘lmagan holda amalga 
oshirishi mumkin.