Z nishonova, D. Qarshiyeva eksperimental psixologiy a

V alidlik
- ishonchim izning darajasi, u yoki bu tanlangan test, 
oMchov yo eksperim ent haqiqatan belgilangan vazifani yechishga 
qodirligi yoki aksi haqidagi ishonchim iz darajasi:
a) 
ichki validlik
- haqiqatdan ham kuzatilayotgan effekt 
eksperim ental yondashuvning natijasi;
b) 
tashqi validlik 
- eksperim entim iz ijobiy natijaga ega b o ‘lgan 
holda ham, keng om m aga qoMlab boMmasligi.
71

---

3. M azkur o ‘quv guruhida (yoki m azkur sinfda) m uayyan psixik 
holatlar yuzasidan o'quvchilardagi individual-psixologik farqlar 
ham da o ‘rtacha ko'rsatkichlam i o ‘rganish.
4. Turli o 'z ig a xos psixik xususiyatlarning ifodalanishi o 'rta ­
sidagi o ‘zaro aloqalarni aniqlash.
Ishning birinchi turi, psixologik kuzatish olib borish m alakasini 
hosil qiladi. Uni bajarayotganda kuzatish rejasini tuzib chiqish, 
obyektlam i tanlash, m aqsadni belgilab olish, alohida e ’tibor berilishi 
zarur b o 'lg an belgilarni aniqlab q o 'y ish lozim ; kuzatishni vaqt 
b o 'y ic h a taqsim lab chiqish lozim va hokazo. Yangi faktlarning olg ‘a 
surilishi, eksperim ent tarzida tekshirib chiqish talab qilinadigan 
yangi-yangi m asalalarni o 'rta g a q o 'y ish ushbu ish turining ilmiy 
m aqsadi b o 'lish i m um kin. Ayrirn o 'quvchilarn i, o 'q u v c h ilar guruhi 
yoki o 'qituvchilarni ta ’riflab beradigan m a ’lum otlar to 'p la sh bu 
ishning am aliy m aqsadi b o 'lish i m um kin.
Ishning ikkinchi turi m uayyan m etodikani egallab olish bilan 
b o g 'liq b o 'lib , turli sharoitlarda sinov o 'tk azilad ig an turli kishilarga 
nisbatan k o 'p m arta tatbiq etishni talab qiladi. B unday ishning ilmiy 
m aqsadi u yoki bu m etodikani q o 'llan ish chegaralarini qidirib topish 
va uning variantlarini ishlab chiqishdan iboratdir.
Ishning uchinchi turi, guruh uchun o 'rta ch a aham iyatga ega 
b o 'lg an (yoki ancha xarakterli) jihatlarni statistik aniqlashning 
elem entar m etodlarini egallab o lish n in a zard a tutadi.
Ishning to'rtinchi turi, m uam m oning o 'rg an ilay o tg an o 'z ig a xos 
ayrim tom onlari o'rtasid ag i statistik aloqalarni aniqlash m etodlarini 
egallab olishga yordam beradi. Bu o 'rin d a turli yoshdagi va har xil 
ixtisosdagi sinalayotgan kishilarning psixik jihatd an o 'z ig a xos 
xususiyatlari to 'g 'risid a , psixik hodisalar o'rtasid ag i o 'z a ro aloqalar 
haq;da yangi axborotlar olish. m a’lum otlarni qayta tekshirish va shu 
singari ishlar ilmiy m aqsad b o 'lib xizm at qilishi; ishning am aliy 
m aqsadi - turli kursdagi talabalar va har xil sinidagi m aktab 
o 'q uvch ilari to 'g 'r is id a fakultet yoki m aktab uchun zarur b o 'lgan
m a’lum otlar olishdan iborat bo'lishi m um kin.
72

---