Z nishonova, D. Qarshiyeva eksperimental psixologiy a



Download 1,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/49
Sana19.02.2022
Hajmi1,97 Mb.
#458459
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   49
Bog'liq
hjacki 2670 Eksperimental psixologiya

Ta’limiy eksperiment 
ham o‘ziga xos ravishda qiziqarli rivoj- 
lanishga egadir. U psixologik tadqiqotda genetik prinsipni joriy 
etilishiga sabab bo ‘ladi. T a’limiy eksperimentda tadqiqotchining 
holati mohiyatan o ‘zgarib turadi. Holat o'zgarishi mavjud dalil va 
qonuniyatlarga sodda psixologik ta’rif berishdan boshlab, zarur 
bo ‘lgan psixik jarayonlarni reja asosida rivojlantirishdan iborat. 
0 ‘rganilayotgan hodisa eksperimentator tomonidan yaratiladi va 
chetdan uning kelib chiqishi hamda rivojlanishi kuzatiladi. Tadqi­
qotchi yangi paydo bo‘lgan psixologik hodisani xossalarini qanday 
bo'lish kerakligini bilishi va shunga qarab harakat qilishi kerak. 
Shunga ko‘ra tashqaridan eksperimental shart-sharoitlar aniq tizimda 
tashkil etiladi va tashqi ko‘rinishga ega bo‘lgan jarayon ichki 
psixologik jarayonga bosqichma-bosqich ravishda o ‘tishi (interio- 
rizetsiya) ta’minlanadi. Jarayon ichkiga o ‘tgandan so‘ng boshqa 
ko‘rsatkichlar tizimi bo‘yicha o ‘rganiladi.
T a’limiy eksperimentga qarama-qarshi bo‘lgan bir usul borki, u 
testla r metodi deb ataladi. Agar har qanday eksperiment o ‘zining
36


metodik jihatidan yo ‘nalganligiga ko‘ra qonuniyatlami o'rganishga 
qaratilgan bo‘lsa, testlar aynan hozirgi kuzatilayotgan jarayonni 
oMchab yoki sinab ko‘rilishidir. Test yordamida psixologik jarayon- 
ning oMchovi yoki bahosi beriladiki, shunga ko‘ra keyingi tadqi- 
qotlar uchun yo'nalishlar belgilanadi. Demak, testdan olingan natija 
istiqbol uchun zamin, lekin o‘lchov natijasi aynan hozirgi sharoitda 
to 'g ‘riligi bilan isbotlanib turadi.
Testning ahamiyati shundan iborat bo'ladiki, u psixologiya 
fanining inkor etib boMmas katta yutug'i bo‘ldi. Chunki o ‘zining 
qisqa standartlashgan va mateinatik tahlilga qaratilgan metodikalari 
bilan odamlar orasida, yoki odamning o ‘z-o‘ziga munosabatiga tar- 
tiblilik va ilmiylikni kiritdi. Bu bilan stixiyali ravishdagi subvek- 
tivizm va kundalik inkor hukmlaridan odamlarni xalos etadi. Lekin 
testni tuzuvchi tadqiqotchidan yuqori kasbiy mahoratni va yuqori 
axloqiy javobgarlikni talab etadi. Chunki kapitalistik tuzilishdagi 
davlatlarda testlarning amaliyotda qo‘llanilishi shuni ko‘rsatmoq- 
daki, bunda odamlarning sinfiy va irqiy tengsizligini go‘yoki oqlab 
chiqishyapti. Agar testlar kam malakali va mahoratga ega bo'lmagan 
mutaxassislar tomonidan qoMlanilsa, tekshiriluvchilarning eksperi- 
mentda va anialiyotdagi faoliyatini o‘lchash va solishtirish qiyin 
bo'ladi.

Download 1,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   49




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish