Moliya fanidan ma’ruza matnlari 1-mavzu: Moliyaning mohiyati va funksiyalari Reja: Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati

Sug’urta – bu uning qatnashchilari о‘rtasida kо‘rilishi mumkin bо‘lgan zararlarni 
qoplashga mqljallangan maqsadli sug’urta fondlarini badallar hisobidan shakllantirish bilan 
bog’liq bо‘lgan qayta taqsimlash munosabatlari yig’indisi.
Sug’urtaning iqtisodiy mohiyatiga uning funksiyalari mos kyeladi. Ular sug’urtani 
Moliya tizimining bir bug’ini sifatida xususiyatlarini oydinlashtirishning tashqi shakllari 
hisoblanadi.
Sug’urtaning tо‘rta funksiyasi mavjud: 
1.
Tavakkalchilik.
2.
Oldini olish.
3.
Jamg’arma.

---

4.
Nazorat.
Asosiysi tavakkalchilik funksiyasi hisoblanadi, chunki sug’urtaviy tavakkal zarar 
ehtimolligi sifatida talofat kо‘rgan xо‘jaliklarga pullik yordam kо‘rsatish bo’yicha sug’urtaning 
asosiy yqnalishi bilan bevosita bog’liq. Aynan tavakkalchilik funksiyasining amal qilish 
doirasida sug’urta ishtirokchilari о‘rtasida bо‘lishi mumkin bо‘lgan sug’urta hodisalari oqibatlari 
bilan bog’liq pul shaklidagi qiymatning qayta taqsimlanishi rqy beradi.
Oldini olish funksiyasi sug’urta fondi mablag’larining bir qismi hisobidan sug’urta 
tavakkalchiligini kamaytirish bo’yicha tadbirlarni Moliyalashtirishga yqnaltirilgan.
Hayot sug’urtasida sug’urta kategoriyasi kredit kategoriyasi bilan hayotni ma’lum 
muddatgacha sug’urtalash shartnomalari bo’yicha mablag’larni jamg’arishda ancha yaqinlashadi. 
Hayot sug’urtasi orqali pul mablag’larini jamg’arish oilaviy sharoitda sug’urtaviy himoyaga 
bо‘lgan ehtiyoj bilan bog’liqdir. Shu bilan sug’urta jamg’arish funksiyasini ham bajarishi 
mumkin.
Sug’urtaning nazorat funksiyasi sug’urta fondini qat’iy maqsadli shakllantirilishi va 
uning mablag’laridan tqg’ri foydalanishdan iborat. Mazkur funksiya Yuqoridagi uch spyesifik 
funksiyalardan kelib chiqadi va konkryet sug’urta munosabatlarida ular bilan birga namoyon 
bо‘ladi. Nazorat funksiyasiga mos ravishda qonunchilik va instruktiv hujjatlar asosida sug’urta 
amallarini tqg’ri bajarilishi ustidan Moliyaviy sug’urta nazorati amalga oshiriladi.