Юлдашeв А. Сирожиддинов И. Хусаинов М

Ташкилий харажатлар - корхонани ташкил қилиш даврида вужудга 
келадиган харажатлар. Ушбу харажатлар корхона фаолиятининг техник-
иқтисодий асосини, таъсис шартномаларини ишлаб чиқиш корхонани 
рўйхатдан ўтказиш бўйича йиғимларни тўлаш, маслаҳатчилар хизматлари , 
реклама тадбирлари ва бошқа харажатлардан ташкил топади, корхона 
фаолиятининг 
бошланғич 
давридаги 
операцион 
харажатлар 
ва 
нобудгарчиликлар бундан мустасно. Ташкилий харажатларнинг келгуси 
даврда фойда келтириши мумкинлиги ушбу харажатларни капитализация 
қилишга асос бўлади. Харажатларга кетган барча суммани фаолиятнинг 
биринчи йилига киритиш харажатларнинг даромадлар билан мос 
келмаслигига олиб келади. Ташкилий харажатлар одатда корхона томонидан 
мустақил танланган вақт давомида амортизация қилинади (лекин, Солиқ 
кодекси қоидаларига биноан кўпи билан беш йил ва корхона фаолияти 
муддати ичида). 
Корхона фаолият кўрсатаетган даврда унинг ташкилий ҳуқуқий шакли 
ўзгарганлиги сабабли таъсис ва бошқа ҳужжатларни қайта расмийлаштириш, 
корхонани кенгайтириш, фаолият турини ўзгартириш, мансабдор шахслар 
имзолари намуналарини тақдим қилиш, янги штамплар, муҳрлар ва шу 
кабилар билан боғлиқ бўлган корхонанинг харажатлари ташкилий 
харажатларга киритилмайди ва капиталлаштирилмайди. 
Франчайз - муайян формулалар, технологиялар ва ташки кўринишдан 
фойдаланишга бўлган мутлақ ҳуқуқ. Франчайзлар аниқ йуналиш ва аниқ 
хизматлардан фойдаланишга бўлган ҳуқуққа эга бўлиш учун тақдим 
қилинади. Франшиза тўғрисидаги ҳар бир алоҳида контракт франшиза 
ҳақикий бўлган вақт даврини , шуниндек франчайзор (имтиёзни тақдим
қиладиган субъект) ва франчайзи (ушбу имтиёзни қабул қиладиган 
субъект)нинг ҳуқуқларини ва мажбуриятларини аниқлаштиради. Франчайз 
атамаси шунингдек, катта корпорация (фирма) лар томонидан унга мутлақ 
тегишли бўлган товар белгилари фирма номи, ноу-хау ва бошқа 
ҳуқуқларидан маълум ҳудуд ва вақт доирасида бошқа кичик тадбиркорлар 
томонидан маълум фоиз тўлов эвазига фойдаланиш ҳолатларида ҳам 
қўлланилади.