Tibbiyot instituti talabalari uchun

Sporalar ta’siri bilan bog’liq ergotizm.
Zamburug’ sporasi ipchalari 
donachasimon binafsha shaklida panjarasimon holda joylashgan bo’ladi. Sporalar 
non uchun mo’ljallangan unda bo’lib bu zaharli xususiyatga egadir.
Zaharlanish 2 turda ko’zga tashlanadi: 1) tirishtiruvchi turi; 2) gangrenoz 
turi.
Tirishtiruvchi turida oshqozon-ichakda va nerv sistemasida o’zgarishlar, 
jumladan umumiy qo’zg’alish, tirishish, ruhiy buzilish, gallyutsinatsiya kuzatilib, 
og’ir o’tganda zaharlanish belgisi qoqsholni eslatadi.
Gangrenoz turida barmoqlari, quloq suprasi, burnining uchini qurishi bilan 
birgalikda uerlarda kuchli og’riq paydo bo’ladi.
Alimentar-toksik aleykiya qor tagida qolib ketgan bug’doy yoki tariq 
donlarining qish buyi turganligi tufayli zamburug’lar o’sib ketadi. Bu kasallik 
345

---

avvalo sepsisni eslatgani uchun buni septik angina deb ham atalgan. Kasallik tana 
haroratining oshib ketishi, tomog’ida og’riq bo’lishi, nekrotik angina shaklida 
ko’zga tashlanadi. Etakchi belgilariga qon ishlab chiqaruvchi organlarning 
jarohatlanishi va og’ir aleykiyaning rivojlanishi kiradi. O’limni 30 dan 80-
foizgacha tashkil qilib, bundan o’lim juda yuqori bo’ladi.
Ovqatga hayvon va o’simliklarga aloqador zaharli birikmalarni to’satdan 
tushib qolishi bilan zaharlanish bog’liqdir. Bunday birikmalar bu don 
mahsulotlarining saqlanishi, qayta ishlanishi yoki boshqa yo’llar orqali, masalan, 
donlarni zararkunandalarga qarshi qayta ishlash paytida tushgan bo’lishi mumkin. 
Ko’pincha keyingi paytda kimyoviy moddalar, ayniqsa yadoximikatlar orqali 
yuzaga kelishi kuzatiladi.