Fiziologiya so’zi yunoncha bo’lib, tabiiyot ma’nosini bildiradi. XVI asrdan

Bosh miyada qon oqishi.
Bosh miyaning qon bilan ta’minlanishi boshqa
a’zolarnikiga nisbatan ko’proq. Yurakdan katta qon aylanish doirasiga chiqqan
qonning 15% miya tomirlaridan o’tadi. Miya tomirlarining adrenergik
innervatsiyasi yaxshi rivojlangan. Bu tomirlarni keng chegarada torayib
kengayishini ta’minlaydi.
Miyaga qon yumshoq miya pardasi tomirlaridan radial yo’nalishda tarqalgan
arteriyalar orqali o’tadi. Arteriya va venalar o’rtasida anastomozlar yo’q,

---

kapillyar ochiq bo’ladi. Kulrang moddada kapillyarlar soni oq moddadagidan
ko’proq.
Miyadan o’tgan qon qattiq miya pardasida sinuslar hosil qiladigan venalarga
yig’iladi.
Miya qon tomirlari qonda CO
2
miqdori o’zgarishiga juda sezgir. Miya
to’qimalarida CO
2
tarangligi ikkibaravar oshsa, qon tomirlar kengayib, qon
oqishning hajm tezligi ham ikki baravar ko’payadi.
Agar tez va chuqur nafas olib, qonda O
2
miqdorini ko’paytirsak< miya
tomirlari torayadi, qon oqishi kamayadi. Bunda ba’zi odamlarning boshi
aylanishi mumkin.
Miya tomirlarining miogen o’z-o’zini boshqarish mexanizmi yaxshi
rivojlangan. Bu tananing fazodagi holati o’zgarganda miya tomirlari orqali qon
oqishning barqarorligini saqlashga imkoniyat tug’diradi.