Uslubiy majmua

Somirliklar
erishgan ilmiy badiiy, axloqiy daraja, huquqqa oid yutuqlap bobilliklar 
axloqiy qarashlari uchun asos bo‗ldi. Bobilonda somirliklarnikiga nisbagan badiiy yuksak va 
mukammal ―Gilgamesh‖ eposi vujudga keldi. Adolat va haqiqatning himoyasini asosiy maqsad 
qilib olgan Bobilon podshosi Xammurapining mashhur Qonunlar majmui esa qadimgi Somir 
qonunlarining tadrijiy rivoji edi. Bu majmuada zaiflarni, etim-esir va kam6ag‗allarni adolat 
tamoyili asosida himoya qilish asosiy maqsad qilib qo‗yilran; Xammurapi unda o‗zining 
kambag‗alparvarligi va adolatparvarligi bilan faxrlanadi. 
Qadimri Misrda esa odob-axloq masalalari o‗ziga xos pandnomalarda ifoda topgan. Ular 
orasida ―Pxatotep‖ o‗gitlari bizgacha etib kelgan eng qadimiy pandnoma hisoblanadi. Bundan 
deyarli ikki yarim ming yil avval beshinchi sulola fir‘avni Jadkara Isesidan vazir Pxatotep 
qariligi tufayli o‗rniga o‗z o‗g‗lini tayinlashni iltimos qiladi va o‗g‗liga atab o‗ttiz etti nasihatdan 
iborat mazkur pandnomani yozadi. Unda o‗sha davr axloqiy qonun-qoidalari, o‗zni tutish, 
muomala odobi singari muammolar ko‗tariladi, axloqiy fazilatlar esa hikmatlar va nasihatlar 
tarzida targ‗ib qilinadi. Undagilar yuksak badiiyati bilangina emas, balki quldorlik davri 
talablarini chetlab o‗ta olgan umuminsoniy demokratik fikrlar tarzida, donishmandlik va 
insonparvarlik namunasi sifatida hanuzgacha kishini hayratga soladi: ―Qimmatbaho toshdek 
yashirindir oqilona so‗z, holbuki uni don tuyayotgan cho‗ridan topish mumkin‖.Agar nafaqat 
qadimri Misrda, balki undan bir nechaming yil keyingi qadimgi YUnonistonda ham qul 
ezgulikka, donishmandlikka xos bo‗lmagan jonzot sanalganini va odam o‗rnida ko‗rganini 
hisobga oladigan bo‗lsak, Pxatotepning mazkur fikri insoniyat axloqiy tafakkur taraqqiyotida 
naqadar katta ahamiyatga ega ekanini anglash mumkin.