Tasviriy san’at tur va janrlari

 
 
11-mavzu. Obrazli vositalar: tasavvur; umumlashtirish; bo‘rttirish 
va mubolag‘a 
 
Tasavvur — narsa va hodisalar, holatlarni, voqelik obrazlarini eslash, 
shuningdek, ijodiy xayol surish jarayoni. Xotira shaklida ham namoyon boʻladi. 
Agar idrok hozirgi daqiqalarni aks ettirsa, T. ham oʻtmishni, ham kelajakni oʻzida 
mujassamlashtiradi, umumlashgan xususiyat kasb etadi. Lekin T. idroqdan oʻzining 
muayyan darajada noaniqligi bilan farqlanib turadi. Biroq uning hissiy narsalarga 
qaratilgan xususiyati maʼlum turlarga ajratish imkonini beradi (koʻrish, eshitish, taʼm 
va hid bilish, terituyush T.lari). T.da tanish xrdisalar, joylar, sahnalarga asoslanish 
xotirlashning samarali vositalaridan biri sifatida xizmat qiladi. T.ni yangi obrazlar 
bilan boyitish fikrlash topshiriqlarini yechishda muhim urin egallaydi. Bu oʻrinda 
favquloddagi vaziyatlar, shartsharoitlar voqelikka yangicha "nigoh" tashlash yoki 
tahlil etishni talab qilsa, ular yanada yorqinroq gavdalanadi. T. bilan tafakkurning 
hamkorlikdagi munosabatlari yangilik unsurlari paydo boʻlishini, ijodiy xayol 
timsollari vujudga kelishini taʼminlab turadi. Bilimlarni oʻzlashtirishda, kasbiy 
malakalarni egallashda T. muhim ahamiyatga ega. T. ham umumiy, ham xususiy, 
ham ijtimoiy xususiyat kasb etadi. Ijtimoiy T. umumbashariy va milliy urfodatlarni, 
marosimlar, anʼanalar hamda qadriyatlarni aks ettiradi.
T. qilishning fiziologik asosi bosh miya poʻstlogʻida paydo boʻlgan izlarning 
qayta tiklanishidir. T. barqaror emas, ongda uzok, saklanmay, yangi T.lar bilan 
almashinib, uzgarib turadi.

---