O`zbekiston respublikasi oliy va or`ta maxsus ta`lim vazirligi

 

---

38 
 
2
. 
Diqqatning fiziologik asoslari va
psixologik nazariyalari. 
Psixik bilish jarayonlarining yo‘nalganligi va tanlash xususiyati diqqat bilan bog‘liq. Diqqat bilan
idrokning aniqligi va izchilligi, xotiraning mustahkamligi va tanlash xususiyati, aqliy faoliyatning 
yo‘nalganligi va samaradorligi, qisqasi, umuman bilish faolligining sifati va natijalari aniqlanadi. 
Perseptiv jarayonlar uchun diqqat tasvirlar chizgilarini farqlash imkonini beruvchi o‘ziga xos 
kuchaytirgich bo‘lib hisoblanadi, inson xotirasi uchun diqqat qisqa muddatli va operativ xotirada kerakli 
ma’lumotni saqlab turuvchi omil, yodda saqlangan ma’lumotni uzoq muddatli xotira zahirasiga 
o‘tkazishining zarur sharti, tafakkur uchun esa masalani tushungan holda echimini topishning shartli omili
sifatida namoyon bo‘ladi. 
Insonlararo munosabatlar tizimida diqqat o‘zaro hamfikrlik, odamlarning bir-birlariga moslashishi, 
shaxslararo nizolilarning oldini olish va o‘z vaqtida hal etishga yordam beradi.[2] 
Diqqat boshqa psixik jarayonlar qatori ma’lum 
fiziologik hodisalar bilan bog‘liq. Ma’lum yo‘nalishdagi 
alohida qo‘zg‘atuvchilarni ajratish va jarayonlar 
kechishining fiziologik asosini ba’zi nerv markazlarining 
qo‘zg‘alishi, boshqalarining esa tormozlanishi tashkil 
etadi. Odamga ta’sir ko‘rsatayotgan seskantiruvchi retikulyar formatsiya tomonidan amalga oshiriladigan 
miya faollashishini yuzaga keltiradi.[1] 
Retikulyar formatsiyaning «ishga tushirish» mexanizmlari ichida