Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
112
bilan qirpichoq bo‘lib urushmoqda. Ilm-u san’at orqaga ketgan. Johil shayboniyzodalar 
hatto Navoiyni «Temuriylar shoiri» deb ayblab, she’rlarini taqiq etganlar. Qadimiy 
madaniyat markazlari bo‘lgan Eron-u Xuroson bilan aloqa uzilgan, shia-sunniy adovati 
avjida. 
Humoyun uch yoshida Samarqandga bir martagina borgan, Toshkent va Farg‘onani 
umrida ko‘rmagan. Lekin ota-bobolarining vatani uni o‘ziga tortadi. U Qandahor va 
Kobulni qaytarib olgani bilan Sherxon hali-beri uni Hindistonga yo‘latmasligi mumkin. 
Balki Kobul egallangandan so‘ng Humoyun ota yurtiga qaytar? 
Shu o‘y bilan u Aliqulixonni o‘z huzuriga taklif qildi. O‘ttiz besh yoshlardagi, qisiq ko‘zli, 
barvasta Aliqulixon o‘ziga o‘xshab ketadigan o‘ttiz yoshlardagi ukasi Bahodirxonni ham 
boshlab keldi. Aka-uka ikkovi ham Navoiy va Bobur she’rlaridan yuzlab satr yod bilar 
ekanlar. Aliqulixon Sulton taxallusi bilan, Bahodirxon esa G‘azali nomi bilan she’r yozar 
ekanlar. Suhbat davomida buni bilgani sari, Humoyunning ularga qiziqishi ortib bordi. 
— Hazratim, men Shaybon ulusidan bo‘lsam ham ruhan Shayboniyxonga emas, sizning 
shoir otangizga ko‘proq yaqinlik sezurmen, — dedi Aliqulixon. — Mirzo Bobur uchun 
vatandan ayrilish qanday og‘ir ko‘rgilik bo‘lsa, Movarounnahrdan Boburning ketib qolishi 
biz uchun ham ulkan yo‘qotishdir. U kishining ortlaridan qancha iste’dodli, fozil kishilar 
vatandan ketdilar. Movarounnahr shu tufayli ham ma’naviy inqirozga uchradi. Otangiz-
ku, qaytib kelolmadilar. Balki endi siz o‘sha fozillar-u iste’dodlarni Movarounnahrga yana 
qaytarib olib borursiz? Shu bilan vatanimizning Ulug‘beklar-u Navoiylar davridagi 
ma’naviy yuksalishlari yangidan boshlansa... Orzuimiz ana shu! 
— Men uchun ham bu — ulug‘ bir orzudir! — dedi Humoyun. 
Aliqulixon va Bahodirxonlarga yana Iskandarxon nomli toshkentlik bek ham qo‘shildi. Bu 
uchovining ikki mingdan ortiq navkari bor edi, hammasi birlashib, Qandahorni qaytib 
olishda Humoyunga ko‘mak beradigan bo‘ldilar. 
Hazar bo‘yida tayyorlanayotgan bu harbiy yurish qancha sir tutilsa ham, xufiyalar uning 
daragini allaqachon Komron bilan Askariyning qulog‘iga yetkazgan edilar. Askariy 
Humoyun bilan shoh Tahmaspning birlashgan qo‘shiniga bas kelolmasligini bilib, 
Komrondan yordam so‘radi. Biroq Komron Kobulni himoyasiz tashlab ketolmasligini aytib 
inisiga maktub yozdi. «Akbarni enagalari bilan darhol Kobulga jo‘nating! — deb buyurdi 
Askariyga. — Akbar— Humoyunning joni. Agar og‘amiz Qandahorda sizni qizilboshlarga 
qurbon qilmoqchi bo‘lsa, Kobulda yolg‘iz o‘g‘li ham tirik qolmag‘ay. Biz buni unga 
ma’lum qilgaymiz». 
Itoatga o‘rgangan Askariy kechasi el uxlaganda Mohim bibi va Jajji enagalarni oyoqqa 
turgizdi. Ularning Akbardan tashqari o‘z farzandlari ham bor, Adham va Aziz ko‘kalar 
ham hali uch yoshga kirmagan murg‘ak bolalar. Uch bola bevaqt uyg‘otilganidan g‘ashlik 
qilib yig‘laydi. Mohim enaga Askariyning oyog‘iga yiqilib: 
— Bolalarga rahm qiling, qish chillasida hayf bo‘lishmasin! — deydi. 
Jajji enaga Askariyning xotini Saltanat begimga yalinadi. Lekin Askariy Komronning 
buyrug‘ini bajarmay iloji yo‘qligini aytadi. 
— Axir bu bolalar ot minolmasa! — deb kuyunadi Mohim enaga. — Toyg‘oq yo‘llarda 
bularni o‘ngarib yurib bo‘lmasa! Kobul bir haftalik yo‘l! Qandoq yetkazib borgaymiz? 
Saltanat Askariy bilan gaplashib, tuyalarga atrofi issiq kigizlar bilan o‘ralgan kajavalar 
o‘rnatishni buyurdi. Bolalarni issiq kiyintirib, onalari bilan shu kajavalarga o‘tqazishdi. 
Yig‘lab-siqtab Qandahordan tun yarmida yo‘lga chiqdilar. Ertasi kuni oqshom bir 
qishloqda tunashga to‘xtaganlarida Humoyunning shu atroflarda yashirinib yurgan 
xufiyasi Yo‘lchibek Mohim enaga bilan uchrashdi. Kechasi bolalar uxlaganda Mohim 
enaga Hamida bonuning nomiga maktub yozdi. 
— Begim qaerda bo‘lsalar ham, shu maktubni yetkazib bering, — deb Yo‘lchibekdan 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov