Toshkent davlat universiteti falsafa fakulteti sotsiologiya bo

Nazariy guruh metodi. 
Gipotezaning 
isbotlashni 
qat'iy 
ma'noda 
ko‗rinishini 
bu 
eksperimentni eksperimental va nazorat guruhlari sxemasida tashkil 
qilishdir. Bunday sharoitda 2 ta guruh ishlab chiqiladi va tashkil etiladi, 
ular ko‗rinishlarni aloqalarini tadqiq, etilishi uchun mohiyatan maksimal 
ravishda bir xil bo‗lishlari kerak.
Masalan, agarda qishloq, xo‗jalik ishlarini naryadsiz sistemani tashkil 
qilish sharoitlarini tekshirilsa, unda uni tekshirish uchun shunday 2 ta 
sovxozlarni topish kerakki, ular qishloq xo‗jaligi uchun asosiy ko‗rinishlari 
bo‗yicha bir xil bo‗lishlar: bir xil iqlim va tuproq sharoitlari, bir xildagi 
texnik ta'limot, agronomlarning kvalifikatsiyasi va hokozolar. Yagona farq, 
shunday bo‗lishi kerakki, qachonki bu tanlab olingan sovxozlarning birida 
shuning yangi sistemasi joriy etiladi, qolganida esa o‗z holicha eski sistema 
qoladi. Birinchi sovxoz — bu eksperimental guruh, ikkinchisi esa nazorat 
guruhi. 
Ma'lum bir vaqt davomida eksperimental va nazorat guruhlaridagi 
o‗zgarishlar qayd qilinib boriladi, dastlabki holat, uning turli xil 
o‗zgarishlari va ob'ektning oxirgi holati qayd qilinadi. Agarda 
eksperimental nihoyasida eksperimental guruhda o‗zgarishlar nazorat 
guruhiga nisbatan ahamiyatli ravishda yuz bergan bo‗lsa gipoteza 

---

164 
isbotlangan hisoblanadi. Agarda o‗zgarishlar, bir xil bo‗lsa yoki 
eksperimental guruhdagi o‗zgarish sezilarli bo‗lmasa unda gipoteza 
isbotlanmagan va inkor qilingan bo‗ladi.