Pedagogika fakulteti Musiqa ta’lim yo’nalishi talabasi

 

---

 Pand nasihat qo’shiqlari 

 

O’zbek millatiga xos ijobiy tarbiyaviy udumlaridan biri kattalarning o’zidan 

kichiklarga, qariyalarning yoshlarga ota-onalarning o’z farzandlariga kerakli pand nasi 

hatlar berib tarbiyalashdir. Bu dum barcha Osiyo xalqlarida mavjud. Dono xalqimiz 

yosh avlodni sog’lom, aqlli xushli odobli, xalol pok, ozoda, chin so’zli qilib tarbiya 

qilishda kundalik turmush tarzining istalgan paytidan foydalanishi e’tiborga loyiqdir. 

Ayniqsa beriladigan maslahat o’z o’rnida aynan shu to’g’ri maslahat yoki o’gitni 

vaziyat taqozo qilganda ishlatilishi maqtovga sazovordir. Odatda kattalar, oqsoqollar 

yoki momolar turli to’y ma’raka yig’inlarda taom tortilib uni tamaddi qilib 

bo’lingandan so’nggina nasihat qilishgan. Nasihatlar kishi ko’pchilik orasida o’zini 

qanday tutishi , salom alik odobi, savdo sotiq yoki mol dunyoni taqsimlanishi kabi 

dunyoviy masalalar yuzasidan berilgan.  

 

Xalqimiz pand nasihatni na faqat so’z orqali balki she’r, g’azal, qo’shiqlar orqali 

yoshlarga yoki umuman odamlarga yetkazishni odat qilganlar. Bu holat hamma millat 

yoki  xalqlarda  ham  uchrashavermaydi.  Ana  shunday qo’shiqlardan  biri 

Maxtumqulining “ko’ring” ridifli g’azaliga ustoz san’atkor Komiljon Otaniyozov kuy 

bastalab o’zi ijro qilgan  

 

Ko’ring 

 

 

Birov bilan oshno bo’lsangiz 

 

Avval iqrorinda turishin ko’ring 

 

Xaridor bo’lsangiz qizga kelina 

 

Marakada o’tirib turishin ko’ring.  

 

 

Ushbu qo’shiq Komiljon Otaniyozov ijrosidan so’ng ham o’nlab uning shogirdlari 

tomonidan haligacha kuylanib kelmoqda. Maxtumqulining bu kabi xalqchil sodda va 

ravon tushunarli tilda yozilgan asari insonning ma’naviy tarbiyasida tengsiz saboq 

vazifasini o’tab kelmoqda. Shoirning yana bir g’azali “Ustozingdan ayrilma” nomli 

asari ham Komiljon Otaniyozov kuy bastalab, qo’shiq qilib ijro qilgan.  

---

Ayrilma 

 

 

Mastona yurganda g’ayri yurtlarda 

 

Unib, o’sgan diyoringdan ayrilma 

 

Mal’un kaklik kabi nafsing yo’lida 

 

Doma tushib qanotingdan ayrilma 

 

 

O’zbek qo’shiqchiligida pand-nasihat beruvchi asarlar doirasi juda keng. Deyarli 

ko’pchilik taniqli xonandalar repertuarida bunday qo’shiqlar uchrab turishi odat tusiga 

kirgan. 

Xalqimizning sevimli xonandalaridan Kamoliddin Rahimov ijodida ham 

talaygina nasihat mavzusidagi qo’shiqlar uchraydi. Ana shunday ser ma’no 

qo’shiqlardan biri Chustiy g’azaliga bastalangan “Bo’larmidi” nomli qo’shiqdir.