O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

Nofaol (passiv) leksika 
– ma’lum
 
kasb egalari tomonidan yoki zaruriy 
sharoitdagina  qo'llaniladigan  so’zlar.  Ularning  quyidagi  turlari  bor: 
1.Shevaga xos (dialektizm) so ‘zlar. M: sabzi-gashir; takya-do‘ppi.
 

---

171 
 
 
2.Kasb-hunarga oid (professionalizm) so ‘zlar. M: bigiz, angob , sirach.
 
3.Atamalar (termin, istiloh) . M: reklama, dublaj, tenglama .
 
4.Anaxronizmlar  –  ma’lum  davrga  oid  bo ‘lmagan  so‘zlar.  M:  Navoiy 
universitet (madrasa) qurishga e’tibor berdi.
 
5.Argo  so‘zlar  –  ma’lum  ijtimoiy  guruh  doirasidagina  ishlatiladigan 
so‘zlar . M:  otarchilar doirasida ( yakan  – pul, danap – qiz bola), temir  
yo‘l  kuzatuvchilari  doirasida  ( qaychi  –  taftishchi,  kolxoz  –  chiptasiz 
yo‘lovchi).  Ayrim  argolar  umumtil  leksikasidan  olinadi.   Bunda  ular 
umumtildagiga  nisbatan  boshqa  ma’noda  qo ‘llaniladi.  M:  kolxoz 
umumtil  leksikasida eskirgan bo ‘lib, jamoa xo‘jaligini ifodalasa, temir  
yo‘l kuzatuvchilari tilida boshqa ma’noni ifodalaydi.
 
6.Jargonlar – ayrim tabaqa vakillari tilida faol ishlatiladigan leksemalar .  
M:  olampanoh, volidayi muhtarama, padari buzrukvor, manzirat qilmoq.
 
7.Varvarizm  –  boshqa  tillardan  o ‘zlashmagan,  lekin  ishlatiladigan