O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi

III -ma’ruza. PO‘LAT ISHLAB CHIQARISH USULLARI 
Reja: 
1. Umumiy ma’lumot 
2. Konvertordagi suyuq cho‘yan sathiga kislorod haydash yo‘li bilan po‘lat 
ishlab chiqarish 
3. Marten pechlarida po‘lat ishlab chiqarish usullari 
4. Marten pechlar ishining texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlari va ularning ish 
unumini oshirish yo‘llari 

---

24 
 
5. Elektr pechlarda po‘lat ishlab chiqarish 
1-§. Umumiy ma’lumot 
Po‘lat  asosiy  konstruksion  material  bo‘lib,  u  cho‘yanga  nisbatan  puxta, 
plastik,  qoniqarli  oquvchanlikka  ega  bo‘lib,  qoliplarni  ravon  to‘ldiradi. 
Shuningdek,  yaxshi  payvand-  lanadi  va  kesib  ishlanadi.  Mashinasozlikda 
yuqorida  qayd  etilgan  va  etilmagan  qator  xossalarga  ko‘ra,  unga  talab  borgan 
sari  ortib  bormoqda.  Hozirgi  kunda  po‘latlar  asosan  konver-torlardagi  suyuq 
cho‘yan sathiga kislorod haydash yo‘li bilan, marten va elektr pechlarda ishlab 
chiqa-  rilmoqda.  Bunda  cho‘yan  tarkibidagi  C,  Si,  Mn,  P,  S  elementlari 
oksidlanadi,  oksidlar  esa  birikib  shlak  hosil  qiladi.  Bunda  kimyoviy  reaksiya 
tezligi  qayta  ishlanuvchi  cho‘yanlarning  tarkibiga,  konsentratsiyasiga  va 
tempera-  turaga  bog‘liq  bo‘ladi.  4-jadvalda  misol  sifatida  qayta  ishlanadigan 
cho‘yanlardan kam uglerodli po‘latlar olishda kimyoviy tarkibning o‘zgarishi % 
hisobida keltirilgan.