O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta ′ lim vazirligi



Download 3,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet143/249
Sana22.01.2022
Hajmi3,72 Mb.
#399430
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   249
Bog'liq
ovqat hazm qilish va ovqatlanish fiziologiyasi

 

 

15-jadvalda  ko‘rsatilgan  mahsulotlardan  tashqari  askorbin 

kislotasi  har  xil  ko‘katlarda  ham  (petrushka,  ko‘k  piyoz  va 

boshqalarda) mo‘l bo‘ladi. 

Kasalliklar  tufayli  antibiotiklar,  boshqa  doridarmonlar  teztez 

qabul qilib turadiganlar, har xil stress omillar (ruhiy-hissiy zo‘riqishlar, 

og‘ir jismoniy ish, uzoq muddatli juda sovuq yoki issiq haroratga duch 

kelish  va  boshqalar)  ta'siriga  uchraydiganlar,  kalbosa  va  shunga 

o‘xshash dudlangan mahsulotlarni sevib iste'mol qiluvchilar transport 

qatnovi  ko‘p  bo‘ladigan  yo‘llar  atrofida  yashaydiganlar, 

xomiladorlikka qarshi preparatlar oladiganlarda bu vitaminga bo‘lgan 

ehtiyoj  ancha  oshadi.  Chekuvchilarda  ham  askorbin  kislotaga  ehtiyoj 

ancha  katta,  kuniga  1  pachka  sigaret  chekuvchilar  uchun  C  vitaminiga 

bo‘lgan  me'yor  talabi  20%  oshirilishi  kerak.  Ma'lumki,  C  vitamini 

yetishmasligidan  tish  milklari  tez  qonaydigan  bo‘lib,  singa  kasalligi 

yuzaga keladi, tishlar tushib ketadi, odam charchaydigan bo‘lib qoladi 

va  mehnat  qilish  qobiliyati  pasayib  ketadi  va  har  xil  kasalliklarga  tez 

chalinadi.  Keyingi  paytlarda  vitaminning  davomli  yetishmasligi  rak 

(saraton) kasalligiga olib kelishi haqida fikrlar paydo bo‘ldi. Bu haqida 

yaponiyalik  olim  K.Nishi  iste'mol  taomlarida  askorbin  kislotasining 

uzluksiz yetishmasligi rakka olib keluvchi 3 ta sababdan biridir, deydi.  



242 

 

C  vitamini  shamollashning  oldini  olish  va  davolashda  samara 



beradi.  Doktor  Laynus  Poling  o‘zining  “C  vitamini  va  shamollash” 

kitobida  kuniga  bu  vitamindan  15  g  qabul  qilib  turish  shamollashdan 

saqlaydi  deb  yozadi.  Buning  uchun,  eng  yaxshisi,  na'matak  kabi  S 

vitaminiga  boy  mahsulotlardan  ko‘proq  iste'mol  qilish  kerak.  Agar 

yegan  ovqatimiz  asosan  qaynatilgan  va  qovurilgan  mahsulotlardan 

iborat  bo‘lsa,  meva  chevalar,  ko‘katlar  kam  iste'mol  qilinsa,  teztez 

shamollash  va  yuqumli  kasalliklar  bilan  og‘rishning  sabablaridan  biri 

shundadir.  C  vitaminining  yetarli  miqdorda  iste'mol  qilib  turilishi 

ichaklardan  temir  moddasining  qonga  so‘rilishini  yaxshilaydi  va  shu 

yo‘l bilan kamqonlikning oldini olish mumkin. C vitaminining yana bir 

foydali  xususiyati  shundan  iboratki,  u  hujayra  va  to‘qimalardagi 

hayotiy 


jarayonlarni 

buzib 


tashlaydigan 

erkin 


radikallarni 

zararsizlantirishda  hal  qiluvchi  rol  o‘ynaydi.  Bu  radikallar  ekologik 

muhitning  yomonlashuvi  bois  (havo  va  suvning,  oziq  –  ovqat 

mahsulotlarining turli xil zararli kimyoviy moddalar bilan arlashtirilishi va 

boshqalar)  kishi  tanasida  ko‘payib  bormoqda,  odamlar  tez  keksayib, 

erta ishga yaroqsiz bo‘lib qolmoqda. Shuning uchun sog‘lom odam 

ham  har  kuni  kamida  tarkibida  200  –  300  mg  askorbin  kislotasi  bor 

mahsulotlardan iste'mol qilib turish kerak.  

Askorbin  kislotasi  mahsulotlarni  termik  qayta  ishlash  natijasida 

parchalanib  ketadi.  Shuningdek, muzlagan  va  uzoq  vaqt  ochiq  havoda 

saqlangan  mahsulotlarda  ham  u  ancha  kamayib  ketadi.  Olma 

uzilganidan  6  –  7  oy  o‘tishi  bilan  o‘zidagi  S  vitaminining  50%  ini 

yo‘qotadi.  

Ko‘pgina  qo‘llanma  va  tavsiyalarda  C  vitaminining  miqdori 

halqaro  birlikda  (ME)  beriladi.  Uning  milligrammlardagi  ekvivalent 



243 

 

miqdorini aniqlash uchun halqaro birlikdagi sonni 20 ga bo‘lish kerak, 



masalan, 1000 ME dagi C vitamini 50 mg ga teng (1000 ME : 20 = 50 

mg). 


C  vitamini  tanada  zaxira  holda  to‘planmaydi,  shuning  uchun 

tarkibida askorbin kislotasi mavjud oziq – ovqat mahsulotlarini har kuni 

tegishli miqdorda iste'mol qilib turish kerak. 


Download 3,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   249




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish