Materialshunoslik indd

latunlar, bronzalar, 
mis-nikel qotishmalariga 
bo‘linadi
.
 Texnologik vazifasiga qarab 
deformatsiyalanadigan va quyma bo‘ladi. Mexanik ishlashdan so‘ng 
puxtalanishiga qarab: puxtalanadiganlar, termik ishlash bilan puxta
-
lanmaydigan bo‘ladi.
Latunlar. 
Mis qotishmasida rux asosiy legirlovchi komponent – 
tashkil etuvchi bo‘lsa, qotishma latun deb nomlanadi. Ular ikki kom
-
ponentli va ko‘p komponentli bo‘ladi. Ikki komponentlilari Л90 kabi 
markalanadi: bunda 90% mis, qolgani rux hisoblanadi.
Ko‘p komponentlisi: ЛAНKMс 75–2­2,5–0,5–0,5 bu 75% Cu; 2% 
– Al; 2,5% – Ni; 0,5% – Si; 0,5% marganes; qolgani rux degani.
Amaliyotda tarkibida 45% gacha rux bo‘lgan latunlar ishlatiladi.
Mexanik va texnologik xossalarini yaxshilash uchun Fe qo‘shiladi. 
Qo‘rgoshin  plastiklikni  yomonlashtiradi,  fosfor  qattiqlikni  oshirib, 
plastiklikni ancha pasaytiradi. Al; Si; Mn xossalariga ta’sir qilmay
-
di. Korroziyabardoshlikni oshirish uchun Al; Si; Mn; Ni qo‘shiladi. 

---

113
Qalay qo‘shilsa mexanik ishlash osonlashadi va ishqalanib yeyi-
lishga qarshiligi ortadi.