O‘zbekisòÎn respublikàsi îliy và O‘RÒÀ ÌÀÕsus òÀ’LIÌ VÀzirligi o‘RÒÀ ÌÀÕsus, KÀsb-hunàR ÒÀ’LIÌI ÌÀRKÀZI

             I.1-rasm.
   I.2-rasm.                       I.3-rasm.
A
B
A
È
AB
O
R
O
B
K
È
AKB
O
A
B
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

5
Gåîmåtriya  kursidàn  mà’lumki,  màrkàziy  burchàkning  grà-
dus o‘lchîvi và yoyning gràdus o‘lchîvi quyidàgichà àniqlànàdi:
1) yarim àylànàgà mîs màrkàziy burchàk 180
°
 gà tång (I.4-
ràsm);
2)  yarim  àylànàdàn  kichik 
AB
  yoygà  mîs  màrkàziy
burchàkning  gràdus  o‘lchîvi 
OA
  và 
OB
  nurlàr  hîsil  qilgàn
îdàtdàgi  burchàkning  gràdus  o‘lchîvigà  tång  (bu  yerdà 
O
  –
àylànà  màrkàzi,  I.5-ràsm);
3)  yarim  àylànàdàn  kàttà  yoygà  mîs  màrkàziy  burchàkning
gràdus  o‘lchîvi  360
°  -  a
 
gà  tång,  bu  yerdà 
a
  –  to‘ldiruvchi
burchàk  (yarim  àylànàdàn  kichik  yoygà  mîs  màrkàziy
burchàk)ning  gràdus  o‘lchîvi  (I.6-ràsm).
4)  yoyning  gràdus  o‘lchîvi  shu  yoygà  mîs  màrkàziy
burchàkning  gràdus  o‘lchîvigà  tång  (I.7-ràsm).
Burchàk và yoylàrning burchàk kàttàligini o‘lchàshdà gràdus-
ning  ulushlàridàn  hàm  fîydàlànishgà  to‘g‘ri  kålàdi.  Gràdus  và
uning  àyrim  ulushlàri  îràsidàgi  bîg‘lànishlàrni  kåltiràmiz:
1
°  = 
60
¢
  (minut,  dàqiqà),  1
¢  = 
60
¢¢ 
(såkund,  sîniya).
Buyuk o‘zbåk îlimi Ìirzî Ulug‘båk o‘z àsàrlàridà såkundning
1
60
  ulushi  sîlisà(tårsiy)dàn  hàm  fîydàlàngàn.  Uning  àsàrlàridà
1  dàràjà
  = 
60  dàqiqà,  1  dàqiqà 
= 
60  sîniya,
1  sîniya 
= 
60  sîlisà(tårsiy)
ekànligi  kåltirilàdi.
B
A
O
180
°
180
°
O
B
A
a
a
A
B
O
360
° - a