O‘zbekisòÎn respublikàsi îliy và O‘RÒÀ ÌÀÕsus òÀ’LIÌ VÀzirligi o‘RÒÀ ÌÀÕsus, KÀsb-hunàR ÒÀ’LIÌI ÌÀRKÀZI

2-§.  Òrigînîmåtrik  funksiyalàrning
gràfiklàri
1. Sinus và kîsinus funksiyalarning gràfigi.
 
y 
=
 
sin
x 
funksiya
gràfigi 
sinusîidà
, 
y 
=
 
cos
x
 funksiyaning gràfigi esà 
kîsinusîidà 
dåb
àtàlàdi.  Ulàrni  yasàshdà  trigînîmåtrik  funksiyalàrning  õîssà-
làridàn fîydàlànàmiz.
sin
x
 – dàvriy funksiya và uning àsîsiy dàvri 
Ò
 
=
 
2
p
 bo‘lgàni
uchun, 
ÎX
  o‘qidà  uzunligi  2
p
  gà  tång  bo‘lgàn  birîr  îràliqni,
màsàlàn,  [
-p
;
  p
]  îràliqni  àjràtàmiz  (I.30-ràsm)  và  undà
gràfikning  mîs  qismini  yasàymiz.  Àgàr  sinusning  tîq  funksiya
ekàni  e’tibîrgà  îlinsà,  [
-p
;
  p
]  îràliqning  yarmi  [0; 
p
]  bilàn
chågàràlànish, sin
x
 
=
 
sin(
p -
 
x
) ekàni, ya’ni 
õ
 và 
p -
 õ
 nuqtàlàr
p
2
 gà nisbàtàn simmåtrik jîylàshgànliklàri hàm nàzàrdà tutilsà, [0;
p
2
] îràliq bilàn chågàràlànish yetàrli. Shu îràliqdà yasàlgàn qismi
õ 
=
 
p
2
 to‘g‘ri chiziqqà nisbàtàn simmåtrik àkslàntirilsà, gràfikning
[
p
2
; 
p
] dàgi qismi hîsil qilinàdi, nàtijàdà gràfikning [0; 
p
] dàgi
qismi  chizilgàn  bo‘làdi.  Bu  qism  (0;  0)  kîîrdinàtàlàr  bîshigà
nisbàtàn  simmåtrik  àkslàntirilsà,  [
-p
;
 p
]  îràliqdàgi  qismi  hîsil
bo‘làdi. Endi uni 2
p
 dàvr bilàn sîn o‘qi bo‘yichà dàvîm ettirish
qîldi.  Gràfikni  [0; 
p
2
]  îràliqdà  gåîmåtrik  yasàsh  uchun
kîîrdinàtàli  àylànàning  I  chîràgini  (
ÀC
  yoyni,  I.30-ràsm)
O
A
(0)
O
Y
X
p
2
p
3
p
6
3
2
p
p
1
C
(
)
p
2
B
2
3
(
)
p
B
1
6
(
)
p
2
p