O‘zbekisòÎn respublikàsi îliy và O‘RÒÀ ÌÀÕsus òÀ’LIÌ VÀzirligi o‘RÒÀ ÌÀÕsus, KÀsb-hunàR ÒÀ’LIÌI ÌÀRKÀZI

2.  Burchàk  và  yoylàrning  ràdiàn  o‘lchîvi.  Kîîrdinàtàli
àylànà.
  Burchàk  và  yoylàrning  burchàk  kàttàliklàrini  o‘lchàsh-
ning  yanà  bir  siståmàsi  – 
ràdiàn  o‘lchîvi  siståmàsi
  bilàn
tànishàmiz.
R
 ràdiusli àylànàni qàràylik (I.14-ràsm). Uzunligi 2
p
R
 bo‘lgàn
bu  àylànàdà  umumiy  ichki  nuqtàgà  egà  bo‘lmàgàn  và  hàr
birining  uzunligi 
R
  gà  tång  bo‘lgàn  2
p
  tà  yoy  màvjud.  Bu
yoylàrdàn  hàr  birining,  shuningdåk  ulàrgà  mîs  hàr  bir
màrkàziy  burchàkning  burchàk  kàttàligi 
360
180
2
p
p
=


  gà  tångdir.
Dåmàk,  uzunligi  àylànà  ràdiusigà  tång  yoyning  và  ungà  mîs
màrkàziy burchàkning burchàk kàttàligi àylànà ràdiusigà bîg‘liq
emàs. Shu sàbàbli, uzunligi àylànà  ràdiusigà tång bo‘lgàn yoy-
ning burchàk kàttàligini shu àylànà yoylàrini o‘lchàshdà o‘lchîv
birligi  sifàtidà,  ungà  mîs  màrkàziy  burchàk  kàttàligini  esà
burchàklàrni  o‘lchàshdà  o‘lchîv  birligi  sifàtidà  îlish  mumkin.
Uzunligi àylànà ràdiusigà tång yoy 
1
 
ràdiànli yoy
, ungà mîs
màrkàziy  burchàk  esà 
1  ràdiànli  burchàk 
dåyilàdi  (I.15-ràsm).
Yuqîridàgi  mulîhàzàlàrdàn  quyidàgi  bîg‘lànishlàrni  îlàmiz:
180
1 radian
p
=

,   
180
1
 radian
p
=

.
Bu  ikki  tånglik  yordàmidà  ràdiàn  o‘lchîvidàn  gràdus
o‘lchîvigà o‘tish và gràdus o‘lchîvidàn ràdiàn o‘lchîvigà o‘tish
fîrmulàlàri  hîsil  bo‘làdi:
R
R
R
R
O