Gidromeliorativ

Titratish bilan qoziqni kiritish (qoqish)
Qoziq  qoqish  amaliyoti  tarixida  titratish  bilan  qoqish  usu-
li  1930-yillarga  to‘g‘ri  keladi.  Sanoat  uskunalari  (vibratorlari) 
1949-1950-yillarda ishlab chiqarila boshlangan va keng miqyosida 
amaliyotga tatbiq etilgan.
Qoziq qoqishni titratish bilan amalga oshirish, asosan, bog‘-
lanmagan gruntlar uchun tavsiya etiladi. Shu bilan birga undan kam 
bog‘langan, hatto muzlagan gruntlarda ham foydalansa bo‘ladi. 
Volgagrad (Rossiya) suv qurilish tashkilotida muzlash qalinligi 1,5 
m gacha bo‘lgan gruntlarda ham yaxshi natijalarga erishilganligi 
amaliyotda ma’lum.
Qoziqni titratish bilan qoqish bolg‘a bilan qoqishga nisbatan 3-6 
marta ko‘proq bo‘ladi. Shunga muvofiq xarajat ham 2-2,5 martaga 
kamayadi.
Qoziqlarni qoqishda qo‘zg‘atuvchi kuchi to‘xtovsiz (uzluksiz) 
harakatlanadigan titratkichlar qo‘llaniladi. Titratkichlarning samarasi 
quyidagi ko‘rsatkichlari bilan baholanadi: tebranish chastotasi (n), 

---

124
tebranish amplitudasi (a), debalanslarning kinetik energiyasi (K), 
qo‘zg‘atuvchi kuch miqdori (I), titratkichning umumiy massasi (Q).
Mashinasozlik sanoatida quyidagi ko‘rsatkichlarga ega bo‘lgan 
qoziq qoqqichlar o‘zlashtirilgan va ishlab chiqariladi.
Qoziq  ishlari  amaliyotida  ma’lumki,  kam  kesimli  qoziqlar 
qoqishda (shpunt, quvur, yog‘och qoziq) yuqori chastotali (n>600) 
va og‘ir temir-beton va qobiqli qoziqlarni qoqishda kam chastotali 
 
(n = 300 - 600) titratkichlardan foydalanish maqsadga muvofiq 
bo‘ladi.