N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

III.9
–rasm. O‘zgaruvchan 
magnit maydonli induksion 
sarf o‘lchagichning sxemasi
 

---

41 
 
o‘zgaruvchan  magnit  maydonidan  foydalaniladi.  Agar  magnit  maydon  τ  vaqtda 
f
 
chastota bilan o‘zgarsa, EYUK quyidagi tenglama orqali aniqlanadi:
 
 



f
D
B
Q
E






2
sin
4
max
   
 
(III.18) 
bu yerda 


f
B
B


2
sin
max
 
bu - induksiyaning amplituda qiymati. 
O‘
zgaruvchan  magnit  maydonida  elektrokimyo
viy  jarayonlar  o‘zgar
mas 
maydonga  qaraganda  kamroq  ta’sir  ko‘rsatadi.  O‘
zgaruvchan  magnit  maydonli 
induksion sarf o‘lchagichning prinsipial sxemasi 
III.9-rasmda 
ko‘rsatilgan. Chizmada 
quyidagi  belgilar  qabul  qilingan:  SBE
O‘
 
–
 
o‘zgaruv
chan  magnit  maydonli  sarf 
o‘lchagich
ning bi
rlamchi elektromagnit o‘zgartgichi
; Magnit maydon elektromagnit 4 
yordamida  hosil  bo‘ladi:  O‘
K 
–
 
oraliqdagi  o‘lchash  kuchaytirgichi  0...5  mA 
o‘z
g
armas  tok  chiqish  signaliga  ega  bo‘lgan  o‘zgartgich
; 
O‘
A 
–
 
o‘lchash  asbobi, 
integrator va hokazo; R 
–
 qarshilik. 
Quvur  1  ning  nomagnit  qismi  ichida  elektromagnit  4  yordamida  teng 
bo‘linmali magnit maydon hosil bo‘ladi. Suyuqlikda magnit maydoni ta’siri
da  hosil 
bo‘lgan  EYUK  suyuqlik 
sar
figa  to‘g‘ri  mutanosib  bo‘lib,  elektrodlar  2  va  3  orqali 
oraliqdagi o‘lch
ash kuchaytirgichiga uzatiladi va sarfga mutanosib kuchlangan signal 
chiqadi.  Kuchlangan  signal  sarf  birligida  darajalangan  o‘lchash  asbobiga  keladi. 
Unifikatsiyalashgan  elektr  chiqish  signalining  (0...5mA)  mavjudligi  ikkilamchi 
nazorat asboblarini qo‘llashga imko
n beradi. 
Induksion sarf o‘lchagichlar bir qator afzalliklarga ega.
 Bular inersion emas, bu 
hol  tez  o‘zgaruvchan  sarflarni
 
o‘lchashda  va  ularni  avtomatik  rostlash  tizimlarida 
ishlatishda 
juda  muhim.  O‘lchash  natijalariga  suyuqlikdagi  zarrachalar  va  gaz 
puf
akchalari  ta’sir  qilmaydi.  Sarf  o‘lchagichning  ko‘rsatishlari  o‘lchanayotgan 
suyuqlik  xususiyatlariga  (qovushqoqlik,  zichlik)  va  oqim  xarakteriga  (laminar, 
turbulent) bog‘liq emas.
 

---

42 
 
Elektromagnit  sarf  o‘lchagichlarning  kamchiliklariga  o‘lchanayotgan  muhit 
e
lektr o‘tkazuvchanligi qiymatining minimalligiga qo‘yilgan talabni kiritish lozim, bu 
ularni qo‘llanish doirasini cheklaydi. O‘lchash sxemasining murakkabligi.