5-mavzu. Tashkilotlar va ularni boshqarish Reja

  g o r i z o n t al va v e r t i k a l taqsimotlari

 amalga oshiriladi. 

Mehnatning gorizontal taqsimoti-

 bu bevosita mahsulotlar ishlabchiqarish 

va xizmatlar ko‘rsatish bilan bog‘liq yaxlit ishlarning tarkibiy qismlarga ajratilishi. 

Natijada  tashkilotlarning  ichki  xo‘jaliklari,  bo‘limlari,  odamlar  guruxlari 

shakllanadilar. 

Mehnatning vertikal taqsimoti -

 bu bevosita tashkilotni boshqarish bilan 

bog‘liq  bo‘lgan  ishlarni  taqsimlash,  ya’ni  boshqaruv  buginlari  faoliyatini 

muvofiklashtirish  uchun  amalga  oshiriladigan  mehnat  taqsimoti.  Natijada 

tashkilotlarning boshqarish pog‘onalari shakllanadilar. 

Boshqaruv  pog‘onalari  soni  har  bir  tashkilotda  turlicha  bo‘lishi  mumkin. 

Lekin  amalga  oshiriladigan  ishlar  ko‘lamiga  hamda  ularning  ahamiyatiga  ko‘ra 

boshqarish  pog‘onalarini  asosan  uchta  darajaga  (saviyaga)  ajratish  mukin:  yuqori 

boshqarish pog‘onasi, o‘rta pog‘ona va quyi pog‘ona. 

Boshqarishning 

yuqori  pog‘ona

sida  tashkilot  faoliyatiga  doir  eng  asosiy 

masalalar  hal  qilinadi  (masalan,  faoliyat  to‘rini  o‘zgartirish,  umumiy  yo‘nalishni 

belgilash va x.k), muxim qarorlar qabul qilinadi, uzoq muddatli strategiyalar ishlab 

chiqiladi.