Agrotexnologiyalar instituti

DORIVOR O‟SIMLIKLARDA ILMIY IZLANISH ASOSLARI 
 
32 
 
qanchalik  bebaholigidan  qat‘iy  nazar,  olingan  xulosa  va  takliflarni  ishlab  chiqishga 
tavsiya  qilinishi  uchun,  albatta  dala  sharoitida  kuzatilib,  keyingina  xulosa  qilinib 
ishlab chiqishga tavsiya qilinsa maqsadga muvofiq bo‗ladi. Dala tajriba kuzatish usuli 
ilmiy agranomiya va ishlab chiqarish bilan uzviy bog‗laydi. Dala tajribasidan olingan 
aniq  ma‘lumotlar  ishlab  chiqiladi  va  yangi  navlar,  ularning  aniq  sharoitidagi 
agrotexnik  tadbirlari  mineral  va  organik  o‗g‗itlarning  meyori  konkret  sharoit  uchun 
xo‗jaliklarga tavsiya qilinadi. Dala tajribasidan olingan ma‘lumotlarning aniqlashtirish 
va  tasdiqlash  maqsadida  tajriba  maydoning  tuprog‗i  va  o‗simliklardan  namunalar 
olinib, 
laboratoriya 
sharoitida 
analiz 
qilinadi. 
Tuproqning 
agrofizik 
va 
agraximikanalizi  o‗simliklar  tarkibini  kimyoviy  va  hosilning  texnologik  sifat 
ko‗rsatkichlarining  analizlari  birgalikda  dala  tajribasidan  olingan  ma‘lumotlarni 
aniqlashtiradi va to‗ldiradi. Bu ishlarni bajarish uchun maxsus uslublar mavjud bo‗lib, 
unda  ularning  bajarilishi  bosqichlari  ko‗rsatib  o‗tilgan  bo‗ladi.  Zamonaviy  ilmiy 
agranomiyaning  asoslari  bo‗lib,  tekshirish  ishlarining  statistik  rejalashtirishining 
hamda olingan ma‘lumotlardan yanada to‗laroq ma‘lumot olish uchun ilmiy tekshirish 
ishlarini  matematik  modelini  ishlab  chiqish  va  elektoron  hisoblash  mashinalaridan 
keng foydalanish zarur. Bundan olingan hosildorlik ma‘lumotlarining o‗rtacha va yo‗l 
qo‗yilgan  hatoliklari  aniq  va  ravshan  bo‗ladi.  Tajribalarning  ko‗rsatishicha,  nazorat 
qilib  bo‗lmaydigan  sharoitlarda  mavjud  bo‗lmaydigan  sharoitlarda,  mavjud  bo‗lgan 
joylarda,  dala  tajribalarini  tartibga  solish  hisobiga  yo‗l  qo‗yilgan  hatoliklar  miqdori 
anchaga kamayadi.