Agrotexnologiyalar instituti

DORIVOR O‟SIMLIKLARDA ILMIY IZLANISH ASOSLARI 
 
29 
 
Har bir dorivor o‗simlikni turini joylashgan eriga va tog‗lik erlarda o‗simliklarni 
o‗sishini va tarqalishini o‗ziga xosligini inobatga olib zahirasini aniqlash usuli tanlab 
olinadi.  
Ayrim  olimlarni  fikricha,  tog‗lik  erlarda  ayrim  holatlarda  geobotanik  ishlarni 
chuqur olib bormasdan resurslarni aniqlash tavsiya qilingan.  
Tog‗lik  erlarda  tayyorgarlik  ishlarini  chuqur  olib  borib  katta  maydonlardagi 
resurs  ishlarini  olib  borish  mumkin  (kichikroq  joyni  kichikroq  chuqur  o‗rganilgan 
maydon  yoki  tog‗  qoyasi  etalon  sifatida  foydalanishi  mumkin).  Tog‗lik  erlarda  ish 
olib  borayotgan  resursshunos  ekspeditsiya  yo‗llarini  tanlashga,  o‗simliklarni 
zahirasini aniqlashga o‗zgartirishlar kiritish mumkin.  
Hozirgi  kunda  resursshunoslar  olib  boradigan  ishlarda  dorivor  o‗simliklarni 
tasnifini quyidagicha qilish mumkin: 
Farmakopeyaga kirgan o‗simliklar; 
 Ofitsinal o‗simliklar; 
Xalq tabobatida ishlatiladigan o‗simliklar; 
Kelajagi bor o‗simliklar; 
Original o‗simliklar. 
Resursshunoslarni oldida turadigan navbatdagi masala bu o‗simlik olamiga zarar 
etkazmaslik uchun chora tadbirlar tavsiya qilish. Bu masalani xal qilish uchun:  
oldindan  ishlatilib  kelinayotgan  dorivor  o‗simliklarni  qaytadan  chuqurroq 
fitokimyoviy fitoximiklarni jalb etish; 
mol boqiladigan erlarni qisqartirish (zarur joylarda); 
tog‗lik erlarga, tog‗ o‗simliklaridan ekib ko‗paytirish, trassalar yaratish; 
xalq  (aholi)  o‗rtasida  tushuntirish  ishlarini  olib  borish.  Tushuntirish  ishlarida 
asosan o‗simlik va hayvon olamini muhofaza qilish ishlarini olib borish kerak; 
endem  o‗simliklarni  asrab  avaylab  muloqatda  bo‗lishni  erlik  aholi  bilan  bir 
qatorda  o‗simlik  yig‗ib  oluvchilar  o‗rtasida  tushuntirish  ishlarini  olib  borish  ham 
asosan resursovedlar olib boradi.