Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

ijtimoiy xavfli qilmishi miqdoriga nisbatan xatoga

 yo‘l 

qo‘yishi – bu uning jinoyat og‘irlik darajasida yanglishishini anglatadi. Bu 

holatda ijtimoiy xavfli qilmish natijasida yetkazilgan zarar darajasi 

oldindan kutilgan zarar darajasidan ortiq yoki kam bo‘lishi mumkin. Bu 

turdagi xatolar jinoiy yo‘l bilan yetkazilgan zarar miqdoriga ko‘ra 

javobgarlikni vujudga keltiruvchi jinoyatlardan boshqa (masalan, JK 161-

moddasi  –  qo‘poruvchilik natijasida yetkazilgan mulkiy zararning 

226 

 

---

miqdori) barcha jinoyatlarda ayb shakliga ham, jinoyatni kvalifikatsiya 

qilishga ham umuman ta’sir qilmaydi. Bu tartibda ayb shakli, jinoyatni 

kvalifikatsiya qilishga ta’sir qilmasligi qonunchilik tomonidan o‘rnatilgan 

chegaradan chetga chiqmagan holda bo‘lishi mumkin.  

Demak, qasddan badanga og‘ir shikast yetkazish  natijasida mehnat 

qobiliyatini 33% yo‘qotishda ham, 70 va 80% da ham aynan kvalifikatsiya 

qilinadi. Qonun bilan ish ko‘ruvchi tomonidan kelib chiqqan oqibatning 

og‘irlik darajasiga qarab jinoyatni kvalifikatsiya qilish lozim bo‘lsa, bu 

holatda aybdor qasdi yo‘naltirilganligi asosida kvalifikatsiya qilinadi. Agar 

yuzaga kelgan oqibat subyekt  o‘ylagan oqibatdan yuqori bo‘lib ketsa 

(masalan, shaxs tan jarohati yetkazmoqchi bo‘lib harakat qilishi natijasida 

o‘limning yuzaga kelishi), bu holda mazkur oqibat uchun qasddan 

yetkazganlik xususiyati javobgarlikni inkor etadi. Og‘irroq zarar uchun 

ehtiyotsizlik orqasida zarar yetkazilganlikda jinoiy javobgarlik belgilanadi.