O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz

O‘zMU xabarlari Вестник НУУз ACTA NUUz
 
FALSAFA 
1/5/1 2021 
- 92 -
қилмоқ” шаклида ифодаланиб маъно уйғунлигига 
эришилмоқда: 
Snow is so snowy when it’s snowing 
I’m sorry it’s slushy when it’s going (Ogdan Hash). 
Қор ёғаркан, оппоқ қор 
Афсус турмас, эрир қор 
Ерни лой қиладир қор [4]. 
Инглизча матнда тўлдирувчи вазифасида келган 
сўзнинг таржимада эга вазифасида келиб бир хил 
вазиятни тасвирланишига қуйидаги сатрларда гувоҳи 
бўламиз. Аслиятда кўчар тош (rolling stones) тўлдирувчи 
вазифасида келар экан, таржимада унинг вазифаси 
ўзгариб эгага айланмоқда ва мазмун қарама-қарши 
нуқтадан туриб бўлсада сақланмоқда: 
Moss does not cling to rolling stones (Joe Hill). 
Моғор босиб ётмасмиш кўчар тош асло [4]. 
Гувоҳи бўлганимиздек шеърий жанр таржима 
кўчимларидан кенг фойдаланишни талаб этадиган 
жанрдир. Ушбу жанрнинг асосий элементлари бўлган 
ритм ва қофияни сақлашда конверсив талқин ҳам, 
таржима трансформацияси сифатида, аҳамиятли таржима 
стратегияларидан бири экан. 
Хулоса.
Хулоса сифатида айтишимиз мумкинки, 
истиқлолимиз туфайли назмий асарларнинг аслиятдан 
бевосита таржима қилинишига, ва ниҳоят, кенг миқёсда 
эришдик. Ўзбекистонимизнинг жаҳонга юз тутиши 
натижасида эришган ютуқларимиздан бири истеъдодли 
ижодкорларимиз хорижий тилларни ўрганиб, улардан 
бевосита таржима қилишга киришганлигидир.
Таҳлиллар 
шуни 
кўрсатмоқдаки, 
шеърий 
таржимада ижодкор асарнинг мазмун жиҳатини, нутқ 
товушлари, уларнинг акустик хусусияти, пауза, ритм, 
оҳанг, товушларнинг тартибли бирикуви ва уларнинг 
сўзнинг асосий маъносига қўшилиб қўшимча маъно 
беришини ҳам эътиборга олиш керак бўлар экан, ўз-
ўзидан бу жараён таржиманинг турли кўчимлари 
(таржима трансформациялари)дан фойдаланишни тақозо 
қилаверади. Конверсив талқин, яъни ўзаро алоқадор 
қарама-қарши сўзлар орқали мазмунни сақлаб қолиш 
усули, айниқса, назмий асарлар таржимасида кенг 
қўлланиладиган таржиманинг семантик стратегияларидан 
бири эканлиги намоён бўлди. Зеро, шеърий таржимада 
асосий мақсад структурани эмас, балки мазмунни сақлаш 
экан, конверсивлик ҳодисаси ҳам гап структураси 
ўзгарсада мазмун сақланишига эришиладиган таржима 
кўчимларидан бири эканлиги, шеърий таржимага ҳам мос 
кўчим эканлигини далиллайди.