Sh. Sodiqova

M aktabgacha pedago- 
M aktabgacha  pedagogika
  m aktabgacha 
gikaning obyekti, 
ta ’lim -tarbiyaning um um iy  qonuniyatlari,
predm eti, maqsad va 
m uayyan jam iyatda yagona ijtim oiy maq- 
vazifalari 
sadga muvofiq m aktabgacha yoshdagi bo­
lalarni  tarbiyalash  ham da unga t a i im   berishning m ohiyati v a m uam m o­
larini o ‘rganadigan fan. M aktabgacha pedagogika ijtimoiy fanlar tizim iga 
kiruvchi fan sanalib, m aktabgacha yoshdagi bolalarning jism oniy va ruhiy 
kam olotini tarbiyalash, ularga t a ii m  berish m uam m olarini o ‘rganadi.
M aktabgacha  pedagogika  tu g ‘ilgandan  to  yetti  yoshgacha  b o ig a n  
bolalarga  har  tom onlam a  tarbiya  berish  qonuniyatlarini  o‘rganadi  va 
m aktabgacha  ta i i m   m uassasasi  sharoitida  ta iim -ta rb iy a   ishini  tashkil 
etishning  m azm uni,  shakl,  uslub  va  vositalar  ham da  m aktabgacha  ta ’­
lim  yoshidagi  bolalarning  yosh  va  o ‘ziga  xos  xususiyatlarini  hisobga 
olgan  holda  ularning  har tom onlam a  u y g ‘un  rivojlanishini  ta ’m inlashga 
qaratilgan  shart-sharoitlam i  ishlab chiqadi.  U m aktabgacha ta i i m   m uas­
sasalari,  oila  va m aktab  ishidagi  izchillikni  ta ’minlaydi  ham da  bolalarni 
m aktab ta iim ig a  tayyorlaydi8.
M aktabgacha  pedagogika  umum iy  pedagogikaning  alohida  soha- 
si  b o iib ,  uning  um um iy  qonuniyatlari,  tam oyillari,  uslubologik  asosi,
8.  Y usupova F.  M akTabgacha tarb iy a p edagogikasi. -  Т.:  0 ‘qituvchi,  1993. -   11-b.
29

---

tashkiliy  shakl,  uslub  va  vositalariga  tayanadi.  M aktabgacha  pedagogi- 
kaning  nazariyasi  va  am aliyoti  m aktabgacha  ta 'lim   yoshidagi  bolalarga 
yaxlit  tarbiya  berishning  m aqsadi.  bolaning  yosh  im koniyatlari  va  uni 
ilk  yoshdan  boshlab  tarbiyalashning  roli,  m aktabgacha  ta'lim n i  hayot, 
am aliyot  va  zam onaviylik  bilan  b o g ‘liqlikda  olib  borishning  zarurligi, 
bola  shaxsining  shakllanishida  m uhitning  hal  qiluvchi  aham iyatga  ega 
ekanligiga asoslaniladi.
M aktabgacha  pedagogika  fani  bola  shaxsini  rivojlantirishning  ikki 
m uhim  jihati -  uni  o ‘qitish va tarbiyalashga asosiy  e ’tiborni  qaratganligi 
bois  didaktika  (ta’lim  nazariyasi)  va  tarbiya  nazariyasi  fanning  m uhim  
tarkibiy  qism lari  hisoblanadi.  Didaktika  (ta’lim  nazariyasi,  yunoncha 
didaktikos -  “o ‘rgatuvchi”,  didasko -  “o'rganuvchi”) ta ’lim ning  nazariy 
jihatlari,  ta ’lim  jarayonining  mohiyati,  tam oyillari,  qonuniyatlari,  tarbi­
yachi va tarbiyachi  faoliyatlari,  ta ’lim ning m aqsadi,  m azm uni,  shakl,  us­
lub,  vositalari,  natijasi,  ta ’lim jarayonini  takom illashtirish  y o ‘llari  kabi 
m uam m olarni  tadqiq etadi.  Tarbiya nazariyasi -  pedagogikaning  m uhim  
tarkibiy  qism laridan  biri  bo ‘lib,  tarbiya jarayoni  m azm uni,  shakl,  uslub, 
vosita va usullari,  uni tashkil etish m uam m olarini o'rganadi.
M aktabgacha  pedagogika  fanining 
obyekti  -
  yaxlit  m aktabgacha 
pedagogik jarayon.
M aktabgacha  pedagogika  fanining 
predm eti  —
  m aktabgacha  ta ’lim- 
tarbiya jarayoni,  m azm uni,  qonuniyatlari,  shakl,  uslub va vositalari.