Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис

Авиакомпаниялар 
билан 
шартномалар. Барча 
авиаташувлар қоидалари мамлакатимизда халқаро битимлар билан 
тартибга солинади ва улардан бири "Халқаро ҳаво ташувларига 
тегишли баъзи қоидаларни унификациялаш тўғрисидаги" 1929 й. 
Варшава конвенцияси бўлиб, 1959 й. ўзгартиришлар киритилган 
ҳолда қабул қилинган (Гамбург қоидалари). Авиаташувчилар билан 
ўзаро шартнома муносабатлари Ўзбекистон Республикаси 
Фуқаролик Кодекси ("Ташувлар" боби) асосида амалга оширилади. 
Авиакомпаниялар билан шартномалар уч кўринишда бўлиши 
мумкин: а) мунтазам авиарейслардаги жойлар квотаси бўйича 
шартномалар; б) агентлик битимлари; в) чартер (самолётни ижарага 
олиш). 
Жойлар квотаси қаттиқ ёки юмшоқ бўлиши мумкин. Бу ҳам 
шартнома шартларига, ҳам махсус имтиёз ва чегирмаларга таъсир 
қилади. Жойларнинг қаттиқ квотасида жойлар сотилмаслиги учун 
барча жавобгарлик, жойлар сотилмаслигининг сабабларидан 
қатъий назар, туристик фирма зиммасига тушади. Молиявий 
йўқотишлар турфирма ҳисобига бўлади. Жойларнинг юмшоқ 
квотасида турфирма учун, туристик йўлланмалар сотилмаганлиги 
сабабли, жойлар квотасини ёки унинг бир қисмини бекор қилиш 
мумкин бўлган муддатлар белгиланади. Бу муддатлар қолган 

---

214 
жойларни авиакомпаниянинг ўзи ёки унинг бошқа агентлари 
орқали сотишни кўзда тутади. Мунтазам авиарейслардаги жойлар 
квотаси 
бўйича 
авиакомпаниялар 
билан 
шартномалар 
қуйидагиларни ўз ичига олади:
· бориладиган жой белгиланган, турларнинг "бориш" ва 
"келиш" йўналишларида амал қилиш графиги; 
· ҳар бир гуруҳдаги туристлар сони (жойлар квотаси); 
· талабномалар бериш ва авиачипталар сотиб олиш муддатлари;
· чипталарга буюртмаларни жарима ушлаб қолинмайдиган 
ҳолда бекор қилиш (юмшоқ блок); 
· сотиб олинадиган чипталарга тарифлар турлари, имтиёзли 
тарифлар бериш шартлари;
· жойлар квотасига чегирмалар ва имтиёзлар; 
· сотиб олинган, аммо ишлатилмаган чипталарни қайтариш 
муддатлари ва тартиби, қайтариш муддатларидан келиб 
чиқадиган моддий жавобгарлик (юмшоқ блок).