M. M. Mamadazimov A. M. Tillaboyev Sh. E. Nurmamatov


  Quyosh tutilishi Oyning qanday fazasida kuzatiladi? Oy tutilishi-chi?  2



Download 3,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet55/121
Sana01.01.2022
Hajmi3,36 Mb.
#289107
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   121
Bog'liq
astronomiya kursidan masalalar to'plami(1)

1.  Quyosh tutilishi Oyning qanday fazasida kuzatiladi? Oy tutilishi-chi? 
2.  Bir  yilda  Quyosh  tutilishi  necha  martagacha  kuzatilishi  mumkin?  Oy 
tutilishi-chi?  Umumiy  tutilishlar  soni  bir  yilda  necha  martagacha  bo‘lishi 
mumkin? 
3.  Garchi  Quyosh  tutilishi  Oy  tutilishidan  katta  chastotada  kuzatilsa-da, 
ma’lum joyda ko‘proq Oy tutilishi kuzatilishiga sabab nima? 
4.  Har  yangi oyda Quyosh va to‘lin oyda Oy tutilishi kuzatilmasligiga sabab 
nima? 
5.  Quyoshning  halqasimon  tutilishiga  sabab  nima?  Nima  uchun  Oyning 
halqasimon tutilishi kuzatilmaydi? 
6.  Oy tutilayotganda u Yer soyasining markazidan o‘tadigan bo‘lsa, Oygacha 
bo‘lgan  masofada  (384400  km)  Yerning  konussimon  soyasi  tik  kesimining 
diametri  qancha  bo‘lishini  aniqlang.  Bunda  Oyning  to‘la  tutilishi  qancha  vaqt 
davom etadi? Quyoshning diametri va ungacha bo‘lgan o‘rtacha masofa ma’lum 
deb qarang. 
7.  Agar  Yerdan  qaraganda  Quyosh  va  Oyning  ko‘rinma  diametrlari  bir  xil 
bo‘lib, 
32′  ga  teng  bo‘lsa,  Yer  sirtida  xosil  bo‘lgan  Oy  soyasining  diametri 
qanday bo‘ladi? 
8.  Quyosh  tutilayotganda  Yerdagi  kuzatuvchi  uchun  Oy  bilan  dastlab 
Quyoshning  qaysi  tomoni  to‘siladi?  Oy  tutilishida  uning  qaysi  tomoni  Yer 
soyasiga oldin kiradi? 
9.  Agar ma’lum tilning 16 – fevralida Quyosh tutilishi kuzatilgan bo‘lsa, may 
oyida yana Quyosh tutilishini kuzatish mumkinmi? Avgust oyida-chi? 
10.  Agar  oyning  to‘la  tutilishi  dunyo  vaqti  bilan  aprel  oyida  soat  1  dan  35 
minut o‘tganda boshlansa, uni Toshkentda ko‘rish mumkinmi? Moskvada-chi? 
11.  Ba’zan  Oy  to‘la  tutilayotib,  Quyosh  botishidan  oldin  gorizontdan 
ko‘tarilgan  holda  bo‘ladi  va  har  ikkala  osmon  jismi  ham  bir  vaqtda  ko‘rinadi. 
Bundan ko‘rinadiki, go‘yo Oydan turib Quyoshni ko‘rish mumkin, biroq Yerdagi 
kuzatuvchi uchun Oy tutilishda bo‘ladi. Buni qanday tushuntirish mumkin? 
12.  Murmansk  shahridagi  kuzatuvchi  (φ=69º)  iyun  oyida  Oy  tutilishini  ko‘ra 
oladimi? Quyosh tutilishini-chi? 
13.  Quyoshning  to‘la  tutilishi  uning  chiqish  paytiga  mos  kelib,  Oy  bilan 
to‘silishi eng tepa qismidan (ya’ni zenitga eng yaqin nuqtasidan) boshlanadi. Bu 
hodisa  qaysi  geografik  kenglamada  qaysi  oylarda  kuzatilishi  mumkinligini 
aniqlang. 
14.  Ma’lumki,  Oydagi  kuzatuvchi  uchun  Yer  ham  turli  fazalarda  kuzatilib, 
uning  davri  sinodik  oy  (ya’ni  29,53  sutka)ga  teng.  Quyosh  tutilayotganda 
(Yerdagi  kuzatuvchi  uchun)  Oydagi  kuzatuvchi  Yerni  qaysi  fazada  kuzatiladi? 
Oydagi  kuzatuvchi  uchun  tutilish  tufayli  Yerning  bu  fazasida  qanday  o‘zgarish 
seziladi?  Oy  tutilayotganda  (Yerdagi  kuzatuvchi  uchun)  Oydagi  kuzatuvchi 
qanday tutilishni ko‘radi? 


47 
 
15.  1975-yilda  to‘rtta  tutilishdan  ikkitasi  Quyosh  tutilishi,  qolgan  ikkitasi  esa 
Oy tutilishi bo‘ladi. Quyosh tutilishlari 11-may va 3-noyabrda, Oy tutilishlari 25-
may  va  19-noyabrda  kuzatildi.  Sarosni  e’tiborga  olib,  bu  tutilishlar  qachon 
qaytarilishini hisoblang. 
16.  Oy soyasi quyosh tutilayotganda yer sirtida qaysi tomonga harakat qiladi? 
Bu harakat Yer ekvatoriga parallel bo‘lmasligi qanday tushuntiriladi? 

Download 3,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   121




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish