Вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги

масаласи - негизи - ерга мулкчилик масаласидир. Ер - ўлкамизнинг энг асосий бойлиги. У 
едиради, ичиради, яшаш учун асосий шарт-шароитларни яратиб беради. Шу сабабли 
республиканинг келажаги, Ўзбекистон халқининг келажаги кўп жиxатдан ердан фойдаланиш 
муносабатлари қандай ташкил этилишига боғлиқ бўлади”
3
. Шундан келиб чиқиб, давлатимиз 
раxбари ўша даврдаги жамоа ва давлат хўжаликларининг хўжалик юритиш механизмини қайта 
қуришни, бир томондан, раxбарликнинг маъмурий-буйруқбозликка асосланган усулларини бозор 
муносабатларига асосланган иқтисодий усуллар билан алмаштириб, бошқарувнинг бутун 
механизмини шахс ва меҳнат жамоасининг моддий манфаатдорлиги қоидалари асосида кам сарф-
харажат билан кўпроқ маxсулот ишлаб чиқаришга эришишга қаратиш зарурлигини; бошқа томондан, 
мавжуд хўжаликларнинг ички тузилиши ижара-кооператив усулига, барча ишлаб чиқариш 
воситалари ва хизмат кўрсатиш соҳалари мустақил хўжалик ҳисобидан ижара, кооператив ва 
акциядорлик жамоаларига алмаштирилиши зарурлигини кўрсатиб берди. 
Иқтисодиётни ислоx қилишнинг дастлабки босқичида асосий бойлигимиз бўлган ерга 
муносабатни ўзгартириш етакчи йўналиш бўлди. Қишлоққа доир қабул қилинган фармонлар, "Ер 
тўғрисида"ги Қонун қишлоқ хўжалигида муносабатларни қандай ташкил этиш, ерга қандай 
муносабатда бўлиш зарурлигини кўрсатиб берди. Конституцияда ер хусусий мулк қилиб сотилиши 
мумкин эмаслиги, балки уни узоқ муддатли ижара шартлари билан топшириш мумкинлиги ёзиб 
қўйилди. 
Қишлоқда бозор муносабатларининг ривожланишига, деxқоннинг хўжайинлик xиссини қайта 
тиклашга ерни мерос қилиб қолдириш xуқуқи билан умрбод фойдаланиш учун бериб қўйиш орқали 
эришилади. Энг муҳими, қишлоқда хўжалик юритишнинг ҳар бир деxқонга манфаатдорлик билан 
эркин меҳнат қилиш, ўз меҳнатининг натижаларини мустақил тасарруф этиш имконини берадиган 
воситани яратишдан иборат эди. Деxқон ўз меҳнатининг мевалари, ердан олинган самара ўзига 
қарашли эканлигини, етиштирилган маxсулотнинг чинакам хўжайини эканлигини кўрганидагина 
ўзини ернинг xақиқий эгаси деб чинакамига xис қилади, деган қатъий хулосага келдик
4
. 
Шу нуқтаи назардан олиб қараганда, қишлоқда бошқарув тузилмаларини қайта ташкил этиш 
жараёнида бирламчи қишлоқ хўжалик бўғини қандай бўлиши кераклиги xақида муxтарам 
юртбошимиз шундай дейди: “Бу – фермер хўжаликларини бирлаштирадиган ва уларга хизмат