Mikrobiologiya va immunologiya

Laboratoriya  tashhisi.  Asosan  bakterioskopik,  bakteriologik,  serologik, 
biologik  va  allergik  usullaridan  foydalaniladi.  Tekshirish  uchun  olinadigan 
materiallar  sil  kasalligining  klinik  shakliga  asoslanib  turlicha:  balg‘am,  siydik, 
yiring,  orqa  miya  suyuqligi,  operatsiya  vaqtida  turli  a’zolardan  olingan  ajratmalar 
bo‘ladi. 
Moxov kasalligining qo‘zg‘atuvchisi. 
 
Moxov (lepra)  butun  organizmni,  xususan teri,  nerv sistemasi  hamda  ichki 
a’zolarni  zararlaydigan  surunkali  infeksion  kasallik.  Kasallik  qo‘zg‘atuvchisi 
kislotaga chidamli moxov mikobakteriyasi (Mycobacterium leprae Hansen) dir. 
 
“Moxov”  arabcha-yo‘qqilish  yoki  “chetlatish”,  “izini  yo‘qotish”  kabi 
ma’nolarni  anglatadi.  Qadimda  arab  xalifaligida  bu  kasallikni  yana  “juzom”  deb 
atashgan.  Bu  ushbu  xastalik  oqibatida  bemor  a’zolari  irib  tushib  ketadi  degan 
ma’noni bildiradi. 
 
Yaqin-yaqinlargacha moxov bedavo dard hisoblanar edi, bemor bir necha yil 
azoblanib,  qiynalib  o‘lib  ketar  edi,  moxov  bo‘lganlardan  hazar  qilinar,  ular  aholi 
yashaydigan  joylardan  haydab  yuborilar,  sog‘lom  kishilar  bilan  muloqotda 
bo‘lishlariga  yo‘l  qo‘yilmas  edi.  Moxov  kasalligi  Evropa  davlatlarida  “lepra”deb 
yuritiladi va bu nom dunyo tibbiyot tiliga umumnomenklaturaga kiritilgan. 
 
Moxovning  qo‘zg‘atuvchisini  Norvegiyalik  shifokor  A.Xansen  1871  yili 
kashf etgan. 
 
Morfologiyasi.  Moxov  mikobakteriyalari  to‘g‘ri  yoki  bir  oz  egilgan 
tayoqcha shaklida bo‘lib, uzunligi 1-8 mkm, eni 0,2-0,5 mkm, bir uchi ikkinchisiga 
nisbatan  yo‘g‘onroq  bo‘lishi  mumkin.  Ular  hujayra  ichiga  kirib,  qattiq  sharsimon 
tugunchalar  hosil  qiladi  va  bir-biri  bilan  zich  yopishib  joylashadi.  Zararlangan 
to‘qimalarda  moxov  tayoqchalari  sharsimon,  ipsimon,  to‘g‘nog‘ichsimon  va 
boshqa shaklda uchraydi. Spora va kapsulalar hosil qilmaydi. Harakatsiz. 

---

61