Mikrobiologiya va immunologiya

Незавершенный фагоцитоз микобактерий. 
 
 
Toksin  hosil  qilishi  va  patogenligi.  Sil  mikobakteriyalari  ekzotoksin  hosil 
qilmaydi,  hujayra  tarkibidagi  bir  qancha  kimyoviy  komponentlar  toksin 
xususiyatiga  ega.  Ularning  virulentlik  xossalari  quyidagi  komplekslar:  lipidlar, 
fosfatidlar,  mikol  kislotalari  va  shunga  o‘xshash  omillar  yordamida  yuzaga 
chiqadi.  1890  yilda  R.Kox  tuberkulin  preparatini  kashf  etdi.  Uni  Koxning  “eski 
tuberkulini  (Alt  tuberculin  Koch)”  ham  deyiladi.  Bu  preparatni  sil 
mikobakteriyasining  2-2,5  oylik  eski  glitserinli  suyuq  muxitdagi  kulturasini 
filtrlab,  uning  dastlabki  hajmini  1/10  gacha  quritib  olingan.  Bu  preparatning 
kamchiligi  hujayralardan  ajratib  olingan  faol  fraksiyalar  bilan  bir  qatorda  kultura 
suyuqligidagi ballast pepton, glitserinlarning mavjudligidadir. Shuni hisobga olgan 
holda,  1937  yili  F.Zaybert  quritib  tozalangan  va  30%  ga  yaqin  polisaxaridlardan 
tarkib  topgan  “tozalangan  proteinli  derivat”  (RRD)  deb  ataluvchi  yangi 
tuberkulinni taklif etdi. 
Chidamliligi.  Sil  mikobakteriyalari  boshqa  mikroorganizmlarga  nisbatan 
tashqi muhit omillari ta’siriga birmuncha chidamli. Ular tuproqda 6 oygacha, oqar 
suvlarda bir yilgacha, qurigan balg‘amda 2 oygacha, sariyog‘da 8 oy, pishloqda 6-

---

59 
 
7  oy,  kitob  varaqlarida  esa  3  oydan  ortiq  saqlanadi.  Lekin  quyosh  nuri  ta’siriga 
sezgir,  100-120
0
S  haroratda  tezda  halok  bo‘ladi.  Sil  mikobakteriyalari  bir  qancha 
antibiotiklar  (streptomitsin,  kanamitsin,  rifampitsin  va  boshqalar)  va  kimyoviy 
terapevtik  preparatlar,  paraminosalitsilat  kislota  (PASK),  ftivazid,  ioniazid  va 
boshqalar ta’siriga chidamsiz.