O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti


Maktabgacha yoshdagi kichik bolalarni bolalar badiiy adabiyoti bilan



Download 2,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet158/163
Sana31.12.2021
Hajmi2,12 Mb.
#279679
1   ...   155   156   157   158   159   160   161   162   163
Bog'liq
Nutq ostirish nazariyasi va metodikasi

Maktabgacha yoshdagi kichik bolalarni bolalar badiiy adabiyoti bilan 
tanishtirishga doir ishlarning mazmuni va shart-sharoitlari. 
Ushbu  yoshdagi  bolalar  uchun  badiiy  adabiyotning  quyidagi  janrlari  maksadga 
muvofikdir:  folklorning  kichik  shakllari,  prozaik  va  she’riy  ertaklar,  hikoyalar,  she’rlar.  Ayni 
paytda  bola  uchun  adabiy  obrazlarning  emotsional  jozibadorligi  quyidagi  hollardagina  ortadi: 
ya’ni,  agarda  badiiy  mazmun  uning  kabul  qilishi  uchun  imkon  doirasida  bo’lsa;  badiiy  asar 
yorkin va ifodali takdim etilsa; bola badiiy matn mazmunini tashki harakatlarda ifodalasa; badiiy 
asar asosida o’zi ham improvizatsiya kilsa. 
Pedagogik ishlarni bir-biri bilan uzviy bog’liq bo’lgan ikki yo’nalishda olib borish lozim. 
Birinchisi badiiy asarni yaxlit va tugallangan estetik ob’ekt sifatida kabul qilishni tashkil 
etish  bilan  bog’liq.  Bolalar  aynan  bir  asarga  ko’p  marta  duch  keladilar,  tarbiyachi  uni  takror 
o’kiydi, mazkur  asarni sahnalashtirishni, dia va  videofilmlar namoyishini tashkil etadi. Bolalar 
she’rni yoddan o’kiydilar (yaxlit yoki kisman), bunda ular o’kishning ifodaliligini sahnalashtirish 
elementlari bilan kuchaytiradilar. Guruhda bolalarga yokib kolgan kitobdan bemalol foydalanish 
mumkin bo’lgan sharoitni yaratish zarur. Bunda tarbiyachining o’ziga kanday kitoblar yokishini 
bolalarga hakkoniy bildirishi juda muhimdir.  
Ikkinchi  yo’nalish  ayrim  badiiy  obrazlarni  o’zgartirish  va  bir  nechta  obrazlarni  sintez 
qilish  jarayonida  bolalarda  tasavvurni  rivojlantirish  uchun  zarur  sharoitlar  yaratishni  ko’zda 
tutadi.  Bu  asarlarni  o’xshashlik  yoki  karama-karshilik  asosida  guruhlash,  obrazlarning  ular 
faoliyatining turli ko’rinishlarida rivojlantirish tufayli amalga oshirilishi mumkin. 


 
147 
Illyustratsiya  bolaga  harakat  rivojini  kuzatib  borish  va  matnni  tushunish  imkonini 
beruvchi asosiy tayanch vositalardan biri hisoblanadi. SHu munosabat bilan turli badiiy usullarda 
va  texnikalarda  bajarilgan  yukori  badiiy  ahamiyatli  kizikarli  illyustratsiyalardan  foydalanish 
zarur.  Birok,  uch-to’rt  yoshli  bolalarning  o’ziga  xos  xususiyatlari  tufayli  ko’pincha  shunday 
vaziyat  yuzaga keladiki, bunda surat matnni bezamaydi, aksincha matn suratga jon baxsh etadi. 
SHuning  uchun  ayrim  asarlar  bolaning  tasavvurini,  badiiy  nutqni  tinglash  va  kabul  qilish 
qobiliyatini rivojlantirish uchun albatta, ko’rish tayanchlarisiz takdim etilishi lozim. Ayniksa, bu 
obrazlari  yukori  darajada  noanik  bo’lgan  va  obrazlari  yukori  darajada  ifodali  bo’lgan  (folklor 
she’rlarining kichik shakllari) asarlarga taalluklidir. 
Yuqorida  sanab  o’tilgan  rivojlantirish  vazifalarini  amalga  oshirishda  bolalarda  quyidagi 
kobiliyatlar shakllantirilishi lozim: 

Download 2,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   155   156   157   158   159   160   161   162   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish