Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

175 - САВОЛ: 
ПРОФЕССОР – БУ КИМ? 
 
ЖАВОБ: Профессор – (лотинча, “professor” – муаллим, 
ўқитувчи) – олий ўқув юрти ўқитувчиси ёки илмий муассаса 
ходимининг илмий унвони, лавозими. 
Профессор терминини дастлаб Рим империясида (милоддан 
аввалги биринчи аср ўрталари – милодий бешинчи аср охири) 
грамматика ва воизлик мактаби ўқитувчилари, мураббий 

---

131 
ўқитувчилар ва бошқаларга нисбатан қўланилган. Ўрта асрларда 
диний мактаб ўқитувчилари, ХII асрдан бошлаб университет 
ўқитувчилари профессор деб аталган. Ўрта асрларда профессор 
термини магистр ёки фан доктори (фалсафа, илоҳиёт) илмий 
даражаларига синоним сифатида ишлатилган. 
Чет элларда профессорлик унвони ординар, экстра-ординар ва 
хизмат кўрсатган профессорларга бўлинади. 
Ординар профессор олий ўқув юртининг доимий штатидаги 
ўқитувчи бўлиб, одатда кафедрани бошқаради. 
Экстра-ординар профессор вақтинчалик штатсиз ўқитувчилар 
(кўпинча бошқа олий ўқув юртидан, ҳатто бошқа мамлакатдан 
таклиф қилинади) бўлиб, кафедра ва олий ўқув юртининг 
ишларида ҳал этувчи овозга эга бўлмаган ҳолда маълум курслар 
бўйича маърузалар ўқийди. 
Хизмат кўрсатган профессорлик унвони катта илмий ва 
педагогик стажга (25 йил) ва мутахассислиги бўйича йирик илмий 
асарларга эга бўлган профессорларга берилади. 
КЎРСАТМА: Бўлажак илмий, илмий-педагогик ходимларни 
(доцент, профессор ва катта илмий ходим кабилар) замонавий 
талаблар асосида тайёрлаётган айни пайтда баркамол ва ин-
теллектуал салоҳиятли авлодни шакллантириш тўғрисидаги би-
лимларни ҳаётга жорий этиш, уни ривожлантириш, такомил-
лаштиришда “Қадриятлар тизими”дан кенг фойдаланишни мўл-
жаллаб фаолият юритиш керак. 
 
176 - САВОЛ: 
ТАБАҚАЛАШГАН ТАЪЛИМ ТЕХНО-