Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

121 - САВОЛ: 
АФИНА ТАРБИЯСИ ҚАНДАЙ ТИЗИМ 
АСОСИДА ОЛИБ БОРИЛГАН? 
ЖАВОБ: Афина тарбияси – милоддан аввалги V-VII асрларда 
қадимги Афинада болалар ва ўсмирлар тарбияси тизимидан иборат 
бўлган. 7 ёшдан 16 ёшгача бўлган болалар грамматика мактабида 
ўқитилган. Ўзига тўқ оилаларнинг фарзандлари машғулотларни 18 
ёшгача гимназияда давом эттирганлар. 18-20 ёшдаги ўсмирлар тар-
бияси эфебияда шуғулланиш билан шуғулланган. Маънавий тарбия 
гимнастик тарбия билан қўшиб олиб борилган. Жисмоний меҳнат 
билан шуғулланишга йўл қўйилмаган [ЎзМУ, I-том, 511 – б.].
КЎРСАТМА: Илмий педагогик ходимлар маданий-маърифий, 
илмий-маънавий ва интеллектуал салоҳиятини ҳар томонлама рўёбга 
чиқариш учун шарт-шароитлар яратиш ва уларда ўша манба (таълим-
тарбия) нинг тарихий асосларини доимо эътиборга олиб фаолият 
юритиш керак.
122 - САВОЛ: 
АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ – БУ ҚАН-
ДАЙ ЖАРАЁНЛАРНИ АКС ЭТТИРАДИ? 
ЖАВОБ: Ахборот технологиялари – жараёнларни бош-
қаришдаги асосий манба бўлиб ҳисобланади. Улар илмий ходим 
томонидан тайёрланган маълумотларни тизимларга ажратиш ва 

---

97 
қайта ишлаш ҳамда керакли мақсадлар бўйича қайта ишланган 
маълумотларни узатиш алгоритмларини ўз ичига олади. Шунинг 
учун ахборот технологияларидан самарали фойдаланиш илмий 
ходимлар меҳнати маҳсулдорлигини оширади. 
У қуйидаги вазифаларни ҳал қилишнинг оптимал йўлларини 
таъминлаб беради: манба ва унда кечадиган жараён тўғрисидаги 
маълумотларни қайта ишлаш; жараён кетиши ҳақидаги даврий 
маълумотларни мунтазам олиб туриш ва улар асосида оралиқ 
назоратлар олиб бориш; ихтиёрий жорий сўровларга ўша пайтнинг 
ўзида жавоб олиши, расмийлаштириш ва бошқаришга керакли 
тузатишлар кирита олиш. 
Ахборотлаштириш фақатгина илм-фан ва техника-технология 
ютуғи бўлмасдан, балки улар таълим, тарбия, санъат, тиббиёт, 
иқтисодиёт, қишлоқ хўжалиги, саноат ва шу каби соҳаларнинг 
ривожланишида ҳам доимо муҳим омил бўла олади. 
Ахборот технологиялари ва улардан мақсадли фойдаланиш 
туфайли инсоннинг ишлаб чиқариш фаолияти, унинг кундалик 
мулоқот соҳаси дунё цивилизацияси ишлаб чиққан тажриба, 
билимлар ва маънавий қадриятларни жалб этиш ҳисобига 
кенгайиб бораверади. 
КЎРСАТМА: Ахборот технологиялари жамият тараққиёти 
даражаларига қараб мунтазам равишда ривожланиб борадиган 
соҳа. Бу соҳада самарали фаолият юритадиган инсон қуйидаги 
ҳолатларга доимо эътибор бериш керак: ҳаёт нафақат ахборотлар, 
ахборот технологиялари, балки ахборот тизимларини яратишни 
тақозо этиб қолди ва улардан билимлар банклари, вазифалар, 
мантиқий хулосаларни ечувчи машина каби хизмат тизимларини 
ўз ичига олишини талаб қилмоқда. Бу талабларни ҳал қилиш 
ижтимоий ислоҳотларга боғлиқдир.