Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

 
543 - САВОЛ: 
АРАЛАШ ТИЗИМНИНГ ВАЗИФАСИ 
НИМАДАН ИБОРАТ БЎЛАДИ? 
ЖАВОБ: Аралаш тизимнинг вазифаси тизим фаолиятидан 
давлат ва жамиятни тарақий эттиришда фойдаланишга имконият 
яратишдан иборат бўлади. 
КЎРСАТМА: Аралаш тизимлар бўйича фаолият юритишда 
қуйидагиларга эътибор бериш керак: 
1. Таркибидаги элементлар сонини кўпайтириш ёки 
камайтириш бўлганда ҳам тизимнинг мақсад-вазифаси (функ-
ционал вазифаси)ни ўзгартирмай сақлаб қола оладиган тизимга 
очиқ тизим деб аталади. 
2. Умуман олганда, тизимнинг тузилиши ва унинг ҳаракати 
(функционал вазифаси), унга қўйилган мақсад ва вазифалар 
орқали ҳал этилади. 
 
544 - САВОЛ: 
АРАЛАШ ТИЗИМНИНГ МАҚСАДИ НИ-
МАДАН ИБОРАТ БЎЛИШИ МУМКИН? 
ЖАВОБ: Аралаш тизимнинг мақсади табиат ва сунъий 
тизимлар мақсадлари уйғунлигидаги интилишлар жараёнидан 
иборат бўлади. Улар эрганомик, биотехник, ташкилий, 
автоматлаштирилган тизимлар асосида юзага келади. 
КЎРСАТМА: Ижодий жараёнда фойдаланиладиган тизим 
албатта очиқ тизимдан иборат бўлиши керак, чунки тадқиқот 
давомида қаралаётган (ўрганилаётган) кўрсаткичлар сони камайиб 
ёки кўпайиб кетиши мумкин.
 
545 - САВОЛ: 
АРАЛАШ ТИЗИМНИНГ ТАРКИБИ НИМА-
ЛАРДАН ИБОРАТ БЎЛИШИ МУМКИН? 
ЖАВОБ: Аралаш тизимнинг таркиби асбоб, механизм, 
машина, робот, ижтимоий-сиёсий, ташкилий-иқтисодий ҳодиса ва 
жараёнлардан иборат бўлиши мумкин. 
КЎРСАТМА: Тизимларнинг юзага келиши (шаклланиши ва 
функционал вазифани бажаришда)да жуда катта ҳажмдаги 
маълумотлар базаси керак бўлади ва уларга мос ахборотли 

---

374 
тизимларни яратиш зарурлигини таъкидлайди, чунки ахборот 
тизимлари ҳодиса ҳамда жараёнларни бошқаришда асосий манба 
бўлиб ҳисобланади.