Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

ЛАРНИ ЎРГАНИШГА МЎЛЖАЛЛАНГАН? 
ЖАВОБ: Ботаника – ўсимликларнинг ҳаёти, ташқи ва ички 
тузилиши, тараққий этилиши, тарқалиши, муҳит билан боғ-
лиқлиги, халқ хўжалигидаги аҳамияти, ўсимликлардан оқилона 
фойдаланиш ва уларни муҳофаза қилиш усулларини ҳамда 
инсонлар ҳаётидаги ва табиатдаги ролини ўрганувчи фан. 

---

154 
КЎРСАТМА: Илмий тадқиқот ишида кўпинча қайси фан
бўлишидан қатъи назар ўша фанга оид умум методологик 
асосларни ҳамда уларга оид умумилмий тушунчаларни пухта 
эгаллашга ҳаракат қилиш керак. Бу илмий тадқиқот ишини ва 
уларнинг амалий аҳамиятларини баҳолашда жуда керак бўлади. 
 
206 - САВОЛ: 
БОШҚАРУВ ДЕГАНДА НИМАНИ ТУ-
ШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Бошқарув – бошқарилаётган жараённинг мавжуд 
имкониятлари асосида қўйилган мақсадга эришгунга қадар бўлган 
ҳаракатлар кетма-кетлигидир. 
Бошқарув – жараёнларига режа асосида йўналиш бериш ва 
режалаштирилган натижани олиш бўйича ҳаракатлар мажмуасини 
ташкил этади. 
Бошқарув жараёни, асосан бошқарувчи, манба, мақсад ва 
натижа тизимидаги фаолият бўлиб, унда бошқарувчи таъсири 
йўналтирилган манба (объект) турига қараб турли йўналишда 
бўлади. Улар бошқарувчилар таъсир кўрсатишларига қараб 
жамият, давлат, қишлоқ хўжалиги, иқтисодиёт, таълим тизими, 
ишлаб чиқариш корхоналари, соғлиқни сақлаш тизими, уй – 
хўжаликлари, оиладаги бюджетни ва шу кабиларни бошқариш 
турларига ажратилади. 
Бошқаришнинг энг асосий хусусияти шундан иборатки, 
бунинг натижасида қўйилган мақсадга эришилади. Қўйилган 
мақсад ёки истак ва интилишлар асосида олдинда турган 
вазифаларни бажариш учун бошқа кишиларнинг (ёки муҳитнинг) 
ҳаракатлари (таъсирлари) жараёнларни бошқаришнинг маз-
мунини ташкил этади ва ҳаракатлар кетма-кетлигини мақсадга 
эришиш сари йўналтирилади. 
КЎРСАТМА: 1. Тадқиқот ишларини олиб боришда қайси фан 
ютуқларидан фойдаланишни режалаштирсангиз ўша фан мақсад-
вазифалари эътиборингизда бўлсин ва улар ишингизнинг 
натижасини баҳолашда ҳамда методологик асосларни ёритишда 
жуда керак бўлади. 
2. Илмий ижод ҳам доимо бошқаришга муҳтож. Шунинг учун 
ижодий ишни бажаришнинг алгоритмик тизимини ишлаб 

---

155 
чиқсангиз, шу иш боришнинг жорий, оралиқ ва якуний назо-
ратларини амалга оширишга имконият яратилади. Бу эса ижодий 
жараёнда вақтни тежашга ва нотўғри йўлга кетиб қолмасликка 
асос бўлади.