Microsoft Word chingiz aytmatov sohil yoqalab chopayotgan olapar ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
52
«Уларнинг қай бири қўриқчи юлдуз экан? Қай бири аткичх Ўрхоннинг, қайси бири аки-
Милхуннинг, қайси бири отам — Эмрайиннинг юлдузи экан? Сизлар мутлақо кўринмадингиз. 
Сиз, юлдузлар ҳам, бизларни туманда кўролмасдингиз. Энди якка ўзим қолдим, қаёққа сузиб 
бораётганимни ҳам билмайман. Аммо энди мен қўрқмайман, негаки осмонда ҳаммаларингизни 
кўриб турибман. Фақат кимнинг юлдузи қаердалигини билмайман. Бироқ бундай бўлишига 
сизлар айбдор эмассизлар. Ахир, сиз бизни денгизда кўрмагансиз. Буюк туман бизни яшириб 
турган эди. Энди ёлғиз ўзимман. Улар бўлса сузиб кетиб қолишди. Учовлари ҳам кетиб 
колишди. Улар сизни жудаям яхши кўришарди. Сизни жудаям кутишди, қирғоққа йўл топиб 
бориш учун сизларни кўришга жудаям муштоқ бўлдилар. Юлдузлар ҳеч қачон алдамайди деб 
аткичх Ўрхон айтарди, у менга юлдузларга караб йўл топишни ўргатмоқчи эди... Бироқ бундай 
бўлишига сизлар айбдор эмассизлар. Менинг ҳам куним битай деб қолди, сувим ҳам қолмади, 
тинка-мадорим қуриб, қаёққа сузиб бораётганимни ҳам билмайман... Менинг озгина, жудаям 
озгина сувим қолди, мен уни ҳозир ичаман, энди чидолмайман, қувватим қолмади. Бугун қоқ 
балиқ солинадиган халтамнинг бир бўлагини чайнаб кўрдим. У тюлень терисидан тикилган. 
Бошқа чидаёлмайман, кўнглим айниб, ичим ағдар-тўнтар бўлиб кетяпти... Мен ҳозир охирги 
сувни ичаман. Мабодо бошқа кўришиш насиб бўлмаса, юлдузлар, сизларга бир гап айтай — 
аткичх Ўрхон, аки-Милхун, отам Эмрайин сизларни жуда яхши кўришарди. Мабодо 
эрталабгача омон колсам, кейин видолашаман...» 
Тез орада қайиқ яна калин туман қатлами орасига тушиб қолди. Яна ҳамма нарса кўздан 
ғойиб бўлиб қолди. Бироқ қайиқ аввалгидай шамолнинг кучи билан илгарилаб борарди. Кириск 
учун энди ҳеч нарсанинг аҳамияти йўқ эди. У бутунлай айниб, сасиб кетган сувнинг сўнги 
култумини ичди-ю, ўша жойда, бўм-бўш бочка ёнида, қайиқ куйруғида, одатда Ўрхон бобо 
ўтирадиган ерда ётиб қолди. У ўлимга чоғлангани учун энди тумандан ҳам қўрқмасди. Фақат 
юлдузлар кўринмай қолганди-да, улар билан видолашишга эҳтимол улгуролмасам керак, деб 
афсусланарди... Аҳволи ёмонлашгандан-ёмонлашиб борарди. 
У ҳушсизланиб, алаҳсираб ётар, орадан қанча вақт ўтганини билмасди. Эҳтимол тун 
яримлаб колгандир, эҳтимол, тонг отиб қолгандир? Бир нима дейиш мушкул. Денгиз устини 
шамолда учган тутун сингари ғира-шира туман коплаб олган эди. 
Пешонада бори бўлади. Бола шу пайт қушнинг овозини эшитиши ҳам, эшитмаслиги ҳам 
мумкин эди. Лекин у эшитди. Бирдан боши устида нимадир визиллаб, қанотларини шапиллатиб 
туманда қайиқнинг устидан пастлаб учиб ўтиб кетганини сезиб қолди. Бола бирдан сапчиб 
тушди ва бир зумда бу — қуш, қанотларини кенг ёйиб учаётган катта кучли бир қуш эканини 
кўришга улгуролди. 
— Агукук! — қичқирди у. — Агукук! — у қутб бойқуши қаёққа учиб бораётганини кўришга 
улгурди, шамолнинг қаёққа эсаётганини эслаб қолишга улгурди. Шамол чапдан, гарданининг 
сўл тарафидан, чап қулоғининг бир оз орқароғидан эсарди! 
— Агукук! — қичқирди у қуш учиб кетган томонга қараб қайиқни бурганча. 
Кириск руль эшкагига маҳкам ёпишиб олиб, зўр бериб тиришар, қолган-қутган кучини аранг 
жамлаб, бошқа ҳеч нарсага эътибор бермай фақат шамолнинг йўналишини ва қушнинг учиб 
кетган томонини ёдда тутарди. Қутб бойқуши қаердан қаёққа учаётганлиги номаълум эди. 
Оролдан қитъагами ёки қитъадан бирорта оролгами — билиб бўлмасди. Аммо Кириск Ўрхон 
бобонинг ҳикоясини эсдан чиқармаганди — бу қуш денгиз устидан фақат тўғрига қараб учади. 
Агукук — тунда ва туманда учадиган энг кучли қуш. Энди Кириск шу қуш изидан бораётган 
эди. 
Қайиқ бўлса тўлқиндан-тўлқинга ошиб ўтарди. Шамол бирдай эсмоқда эди. Туман 
сийраклашиб, тарқалиб борар, осмоннинг четлари бир оз ёришиб бормоқда эди. Олдинда 
шундоққина тўғрисида эса ложувард осмони фалакда ягона нурли бир юлдуз балқиб турарди. 
Кириск юлдузнинг худди қайиқ бораётган томонда турганлигини пайқади. У юлдузни мўлжалга 

---

Чингиз Айтматов. Соҳил ёқалаб чопаётган олапар (қисса)