Ўзбекистон республикаси вазирлар махкамаси тошкент ислом университети “фикх, иктисод ва таббиий фанлар” факультети

4.2. Иш ҳақига харажатлардан фойдаланиш самарадорлигини
илмий-техни тадбирларни амалга оширилишидан келиб чиққан
ўзгаришнинг хусусий кўрсаткичлари: 
1) аниқ илмий – техник тадбирларни амалга ошириш участкаларидаги 
меҳнат унумдорлигини ўсиш суръатлари ва ўртача иш ҳақини ўсиш 
суръатлари ўртасидаги нисбат; 
2) аниқ илмий – техник тадбирларни амалга ошириш участкасидаги 
қўшимча қийматни ўсишининг ҳар бир фоизига иш ҳақини қўшиш фоизи; 
3) ўз ичига социал заруриятларга ажратмаларни олувчи иш ҳақига 
харажатларни аниқ илмий – техник тадбирларни амалга оширилиши 
натижасида нисбатан тежалиши; 
4) ўз ичига социал заруриятларга ажратмаларни олувчи иш ҳақига 
харажатларни ўзгартиришга қаратилган аниқ илмий – техник тадбирларни 
амалга оширилиши билан боғлиқ интенсив ва экстенсив ҳаракатлар ҳисобига 
фойдани ўсиши; 
5) ўз ичига социал ажратмаларни олувчи иш ҳақига харажатларни 
ўзгартиришга қаратилган илмий – техник тадбирларни амалга ошириши 

---

349 
билан боғлиқ интенсив ва экстенсив харакатлар ҳисобига қўшимча қийматни 
ўсиши; 
6) ўз ичига социал заруриятларга ажратмаларни олувчи иш ҳақига 
харажатларни ўзгартиришга қаратилган илмий – техник тадбирларни амалга 
ошириши билин боғлиқ интенсив ва экстенсив омилларнинг ҳаракати 
ҳисобида даромадни ўсиши:
7) қўшимча қиймат, фойда ва даромаднинг ўз ичига социал 
заруриятларга ажратмаларни олувчи иш ҳақига харажатларни ўзгартиришга 
қаратилган илмий – техник тадбирларни амалга оширилиши билан 
асосланган уларни ўсишининг умумий хаммадаги интенсив ва экстенсив 
ҳаракатлар ҳисобига ўсишларини улуши; 
8) ходимлар сонидан нисбатан тежалиш. 
4.3. Моддий ресурслардан фойдаланишнинг самарадорлигини илмий 
– техник тдабирларни амалга ошириш натижасида ўзгаришини хусусий 
кўрсаткичлари: 
1) мҳасулотнинг аниқ турларини илмий – техник тадбирларни амалга 
оширилиши билан асосланган материал истеъмол қилишини пасайиши 
(материал қайтарилишини ошиши ); 
2) илмий – техник тадбирларни амалга ошириш натижасида моддий 
харажатларнинг нисбатан тежалиши; 
3) моддий харажатларни ўзгартиришга қаратилган илмий –техник 
тадбирларни амалга оширилиши билан боғлиқ интенсив ва экстенсив 
омиллар харакатлари ҳисобига фойда, қўшишга қиймат ва даромадни 
ўсишлари; 
4) қўшимча қиймат, фойда ва даромадни моддий харажатларни 
ўзгартиришга қаратилган илмий – техник тадбирларни амалга оширилиши 

---

350 
билан асосланган уларни ўсишларининг умумий ҳажмларидаги интенсив 
омиллар ҳисобига ўсишларининг улушлари; 
5) илмий –техник тадбирларни амалга оширилиши натижасида ишлаб 
чиқариш захириларини нисбатан тежалиши.